Narratief verband - CWI

10 HOOFDSTUK 1. DE PERNICIEUZE PLOT
van een verhaal in de vertelling gelegen is. Dat wil zeggen: de subjectiviteit
van verteller en/of focalisator zorgt voor een betekenisvolle interpretatie van
de contingente fabula. De andere vorm van samenhang, die gerelateerd is
aan causaliteit op het niveau van de fabula, is het onderwerp van hieronder
volgende uiteenzetting.
Barthes’ Introduction to the Structural Analysis of Narratives is uiterma-
te geschikt om een uiteenzetting over narratieve causaliteit mee te beginnen.
Het is een eerste proeve van systematische narratologie die uiteindelijk uit-
mondt in het werk van Gerard Genette en Mieke Bal. TODO: Paginanummers
in Barthes.
De fabula wordt volgens Barthes (in navolging van Bremond) gekarakte-
riseerd door sequentie. Dat wil zeggen dat de gebeurtenissen in de fabula een
bepaalde volgorde hebben, in dit geval een chronologische. Om te begrijpen
wat een sequentie is, is het noodzakelijk een zeer korte bespreking te geven
van Barthes’ narratieve architectuur, met name die met betrekking tot de
fabula. De fabula is in Barthes’ analyse de laagste van de drie niveaus: het
vertelniveau (narration), het actantiële niveau (ook wel character level) en
het niveau van de functies. Het fabulaniveau is het meest heterogeen maar
tegelijkertijd ook het meest fundamenteel, en zal daarom hier uiteengezet
worden.
Functies 3 zijn de kleinste bouwstenen van de fabula. Elke functie is in te
delen op basis van twee mogelijke relaties op elk niveau: distributionele func-
ties en integrationele functies. De distributionele functies staan in relatie tot
andere functies van dezelfde soort en op hetzelfde niveau. De integrationele
functies ontlenen hun betekenis aan het niveau hoger dan waarin ze voorko-
men; dit type wordt index genoemd. Anders gezegd: distributionele functies
staan in metonymische relatie tot elkaar en integrationele functies staan in
theoretische begrip sjuˇzet zal ik aanduiden met het aan Bal (1997) ontleende Engelse
woord story.
3 Culler (1997) vindt ‘functie’ een verkeerde benaming en stelt de term ‘lexie’ voor (202),
ontleend aan Barthes’ boek S/Z. Functie is namelijk een bepaald type lexie in Barthes’
Introduction, te weten een nucleaire functionele eenheid of kardinale functie. Als ik het
concept ‘nucleus’ bedoel zal ik het bij die naam noemen. ‘Functie’ is dus algemener en
omvat ook de indices omdat deze net zo goed functioneel zijn.