Narratief verband - CWI

52 HOOFDSTUK 3. DE ZIENER
te brengen. Het gaat niet om de inhoud van de brieven waarop de zegels
gezeten hebben, noch om hun wereldreizen of de geschiedenissen van hun
oorsprong, maar om wat de zegels uiteindelijk zijn gaan representeren. De
geschiedenis van de postzegels in postzegelverzameling is op dezelfde manier
gestructureerd als de geschiedenis die LeRoy wil bepalen. Postzegels reizen
op brieven de wereld over. LeRoy gebruikt juist brieven om de levensloop
van Dick en Rappange te beïnvloeden, maar in de hier aangehaalde passage
wordt het belang van brieven juist tenietgedaan: de postzegels vernietigen
hun oorsprong, hun raison d’être. Op dezelfde manier wordt LeRoy’s be-
staansrecht vernietigd door Dick en Rappange: zijn brieven, datgene waar
hij de hand in heeft gehad, dat wat LeRoy met hen verbindt, blijken niet
te hebben bijgedragen aan wat Dick en Rappange uiteindelijk zijn gaan re-
presenteren. Na de ingebeelde vernietiging van het album, hernemen ook de
personages Dick en Rappange hun autonomie; hun relatie belandt buiten het
bereik van zijn controle. Eurydike verdwijnt voorgoed in het schimmenrijk.
De mythe van Orfeus gaat over het ongedaan maken van een gebeurtenis,
de dood van Eurydike. Dit komt neer op het omkeren van de geschiede-
nis: Eurydike moet tot leven gewekt worden. Orfeus wendt al zijn poëtische
krachten aan om dit voor elkaar te krijgen, maar hij faalt door het verlangen
om Eurydike te zien. Zijn verlangen verhindert de voltooiing. De contin-
gentie van het verhaal is de adder die Eurydike met zijn vergif doodt. Het
deterministische is de mythische orde die de functie van mythen bepaalt:
de plaats van de mens ten opzichte van de goden. In De ziener valt het
deterministische samen met anonieme natuurkrachten die zich uiten in het
verlangen. LeRoy vecht hiertegen, maar faalt jammerlijk op het moment dat
hij toekijkt. Schelfhout zegt hierover: ‘Het zuivere beschouwen zal voortdu-
rend worden ondermijnd door begeerte: zijn hang naar het doorleven van een
intens emotioneel moment’ (67). Niettemin is de aanname van determinisme
een product van interpretatie van de kant van Schelfhout; de werkelijkheid
van het verscheuren van het postzegelalbum is afhankelijk van wat voor func-
tie de scène uiteindelijk heeft in de roman. Cornets de Groot (1962), stelt
namelijk dat LeRoy de vernietiging wel voltooit, met als interpretatie dat de
vernietiging LeRoy’s ‘verzoening met het bestaan op aarde’ (224) represen-