DE LOFZANG VAN MARIA - Geschriften van Maarten Luther

) Waarachtige lofprijzing van God kan ook door eerbewijzen geen schade worden
toegebracht.
Nu staat men echter veel meer aan gevaar bloot, wanneer men in het bezit van rijkdom
en grote eer of grote macht maat moet houden, dan wanneer men in armoede, smaad
en zwakheid verkeert; want rijkdom, eer en macht vormen een sterke aansporing en
aanleiding tot het boze. Dienovereenkomstig is de wonder haar reine geest van Maria
des te meer prijzenswaard; want aan haar valt zulk een buitengewone eer te beurt, en
toch laat zij er zich niet door in verzoeking brengen, maar gedraagt zich, als bemerkte
zij er niets van, en blijft zonder afwijken op de rechte weg. Zij heeft zich slechts
vastgeklemd aan de goddelijke goedheid, die zij niet ziet noch gewaar wordt, en laat
de goederen, die zij wel gewaar wordt, varen; zij schept daarin geen behagen en zoekt
niet haar eigen voordeel. Zo zingt zij inderdaad uit de grond van haar hart: "Mijn geest
verheugt zich in God, mijn Heiland". Waarlijk, elk is een geest, die alleen in het
geloof juicht en jubelt; zij is niet vrolijk over de goederen van God, die zij zag, maar
slechts over God, die zij niet zag, als over haar heil, zoals zij Hem alleen in het geloof
kende. O, dit zijn de echte, nederige, lege, hongerige, godvrezende geesten. Hierover
in het volgende meer.
3. Ook al ons doen mag geen ander doel dan God Zelf hebben.
a) Het is verkeerd, werken te verrichten terwille van de goederen, die God geeft.
Hieruit kunnen wij verstaan en opmaken, hoe vol tegenwoordig de wereld is van valse
predikers en heiligen, die tot het arme volk tal van preken houden over de goede
werken. Nu zijn er inderdaad wel enkelen, die ook prediken hoe men goede werken
moet doen 15 ; maar het grootste deel verkondigt mensenleer en mensenwerken, die zij
zelf verzonnen en uitgedacht hebben. Maar helaas zijn zelfs de allerbesten onder hen
nog zeer ver van de rechte, juiste weg verwijderd, zodat zij het volk steeds naar de
rechterzijde dringen 16 ; want zij leren niet dat men goede werken moet verrichten en
een deugdzaam leven leiden uit hoofde van Gods loutere goedheid, maar tot eigen
voordeel. Want indien er geen hemel en geen hel bestond, en indien zij van Gods
goedheid geen genot mochten verwachten, dan zouden zij Zijn goedheid, zonder haar
lief te hebben en te loven, wel laten varen. Zulken zijn alleen maar genieters en
huurlingen, knechten en geen kinderen, vreemdelingen en geen erfgenamen. Zichzelf
maken zij tot afgod, en God moet hen liefhebben en prijzen, en juist voor hen datgene
doen, wat zij voor Hèm doen moesten. Zij hebben geen geest; God is dan ook niet hun
Heiland. maar Zijn goederen, waarmede God hen als een knecht moet dienen, zijn hun
Heiland. Dat zijn de kinderen van Israël, die in de woestijn niet tevreden waren met
het brood uit de hemel, maar ook vlees, uien en knoflook wilden eten (Num. 11: 4
v.v.).
b) Wij moeten werken verrichten, uit liefde tot God, niet uit loonzucht.
Thans is helaas de gehele wereld, alle kloosters, alle kerken vol met zulke lieden, die
allen tezamen de valse, verkeerde, onjuiste geest aanhangen, voorstaan en najagen. Zij
verheffen de goede werken zo hoog, dat zij daarmede de hemel denken te verdienen,
terwijl toch vóór alles de loutere goedheid van God verkondigd en gekend moet
worden. Want - het is noodzakelijk, dat wij dit weten - evenals God uit enkel goedheid
15 Goede werken verricht men door Gods geboden te volgen, niet zelf-verzonnen menselijke geboden.
16 Vergl. de elders aangehaalde tekst uit Jesaja (30: 31) . Luther maakt onderscheid tussen de zonde ter
linker- (de "boze" werken) en de zonde ter rechterhand (de zelfverzonnen en in eigen kracht
ondernomen "goede" werken).
16