DE LOFZANG VAN MARIA - Geschriften van Maarten Luther

ZESDE DEEL
Lofprijzing van Gods grootste werk: de menswording van Christus.
I. Gods belofte is genade voor het Israël, dat Hem dient.
9. Hij heeft Israël, Zijn dienaar, aangenomen, nadat Hij gedacht heeft aan Zijn
barmhartigheid 62 .
Inleiding: Maria weet zich dienares van het ware Israël.
Na over de werken van God aan haar en aan alle mensen gesproken te hebben, komt
Maria terug op het eerste begin, en eindigt het "Magnificat" met het grootste werk van
al Gods werken, n.l. de menswording van de Zoon van God. En zij belijdt hier
onomwonden, dat zij dienstmaagd en dienares van de ganse wereld is, wanneer zij
belijdt, dat dit werk, dat in haar is volbracht, niet alleen haar, maar geheel Israël 63 ten
goede is geschied. Maar zij splitst Israël in twee delen en houdt zich slechts bij dat
deel, dat God dient; niemand echter dient God dan hij, die Hem zijn God laat zijn en
Hem Zijn werken in zich laat doen, waarvan boven sprake was.
1. Wat 't ware Israël is komt tot uiting in de aard van de godsdienst.
a) Een godsdienstoefening in de kerk is nog geen godsdienst. Tegenwoordig - zover is
men gekomen - gebruikt men en vat men het woordje "godsdienst" helaas wel in een
geheel andere betekenis op, zodat hij, die het hoort, helemaal niet aan zulke werken
denkt, maar aan klokgelui, aan wat in de kerken is van steen en hout, aan het
wierookvat, aan het flikkeren van de kaarsen, aan het gebler in de kerken 64 , aan het
goud, de zijde en de edelgesteenten van de koormantels en misgewaden, aan de kelken
en monstransen 65 , aan de orgels en de beelden, aan de processie en de kerkgang, en,
wat het belangrijkste is, aan hetprevelen en tellen van paternosters. Zover is het helaas
met de dienst van God gekomen, ofschoon God daar niets van weten wil en wij niets
dan dit weten; dagelijks zingen wij het "Magnificat" met luide stem en uitbundige
Praal, en toch zwijgen wij de juiste toon en de juiste betekenis ervan hoe langer hoe
meer dood.
b) Waarachtige godsdienst is alleen dáár aanwezig, waar men Gods werken leert en
beleeft.
Maar de tekst staat vast. Indien wij deze werken van God niet leren en ons niet laten
welgevallen, dan is er ook geen waarachtige godsdienst, geen Israël, geen genade,
geen barmhartigheid, geen God, ook al zouden wij ons tot het uiterste inspannen met
zang en spel, en al zouden wij al het goed van de wereld aan nieuwe stichtingen
besteden. God heeft daarvan niets bevolen; daarom schept Hij er ook ongetwijfeld
volstrekt geen behagen in. Aan een zodanig Israël nu, dat God dient, daaraan komt de
menswording van Christus ten goede; dat is Zijn eigen, geliefd volk, terwille waarvan
62 Luc. 1: 54.
63 Luther denkt hierbij niet alleen aan het Oudtestamentische Godsvolk, maar ook aan de Christenheid
als erfgename van de beloften aan Israël. Zowel bij de ene als bij de andere groep dient onderscheiden
te worden tussen een "vleselijk" en een "geestelijk" Israël.
64 Luther heeft hier vooral het altaar- en koorgezang op het oog, dat de leken, doordat het in het Latijn
werd gezongen, niet konden volgen. Vergel. Amos 5: 23.
65 Bij het opdragen van de mis bevindt de wijn zich in kostbare kelken. De monstrans is een vaatwerk
van goud of zilver, waarin de gewijde hostie wordt tentoongesteld.
52