DE LOFZANG VAN MARIA - Geschriften van Maarten Luther

schrijft God op dezelfde plaats 33 dat alles aan de duivel toe. Zo'n volk is in onze tijd
vooral de paus 34 met zijn bende, en hij was het reeds sedert lange tijd. Die doen ook
zo, tegenwoordig méér dan ooit tevoren: zij weten niet van luisteren of zichzelf
herzien; hier baat geen spreken, geen raden, geen smeken, geen dreigen, kortom niets
meer. Want: wij hebben gelijk en daarbij blijft het, ondanks wie ook, al was het de
ganse wereld.
d) Eigenmachtige verdediging bederft Gods goederen.
Nu zou iemand kunnen zeggen: Hoe laat zich dat samenrijmen? Moet men dan niet op
zijn recht staan? Moet men de waarheid prijsgeven? Is het niet een gebod, dat men
terwille van het rechten de waarheid zelfs moet sterven? Heeft Christus Zelf ook niet
gewild, dat Hem recht wedervoer? Het komt in ieder geval voor, dat zulke lieden
openlijk (en, zoals zij zeggen, voor God) gelijk hebben, goed en wijs handelen:
Daarop antwoord ik: hier is het van pas en noodzakelijk, de ogen te openen; hier zit de
feitelijke knoop; het komt er thans geheel op aan, dat men omtrent het "gelijk-hebben"
juiste onderrichting geeft. Het is ongetwijfeld waar, dat men terwille van de waarheid
en het recht alles moet verdragen en ze niet verloochenen, ook al gaat het daarbij om
zo iets onbeduidends, als maar mogelijk is. Het kan ook zijn, dat zij soms gelijk
hebben. Maar daarin ligt het bederf, dat zij hun recht niet op de juiste wijze oefenen,
er niet in vreze mee omgaan, zich God niet voor ogen stellen; zij denken, dat het
voldoende is, dat zij gelijk hebben, en nu moeten en willen zij op eigen gezag
voortgaan en zo het spel ten einde spelen: hiermede veranderen zij hun, recht in
onrecht, ook al zou het door en door recht zijn; veel gevaarlijker is het echter, indien
het hun alleen maar toeschijnt, dat het recht is, zonder dat zij dit zeker weten, zoals dat
voorkomt bij de verheven dingen, die betrekking hebben op God en Zijn rechten.
Maar wij willen eerst over het gemakkelijk te begrijpen menselijke recht spreken en
een eenvoudig, duidelijk voorbeeld nemen.
2. Ook Gods andere gaven zijn geen onvervreemdbaar eigendom.
a) De aardse goederen mogen wij niet onvoorwaardelijk vasthouden.
Is het niet waar, dat geld, goed, lichaam, eer, vrouw, kind en vrienden, enz. ook goede
dingen zijn, die God Zelf geschapen en gegeven heeft? Neem nu het geval: omdat het
Gods gaven zijn en niet uw eigendom, wil Hij u beproeven, of u ook in staat zou zijn,
ze om Zijnentwil prijs te geven en meer aan Hem alleen dan aan deze Zijn goederen te
hangen; Hij zendt u een vijand, die ze u geheel of gedeeltelijk ontneemt en u schade
berokkent, of u raakt ze kwijt door sterven of anderszins. Denkt u, dat u nu terecht een
reden zou hebben om te razen, te woeden, te trachten met kracht en geweld ze terug te
krijgen, of ongeduldig te zijn, totdat u ze weer in bezit zoudt hebben? U zult in het
midden brengen, dat het goede dingen zijn en Gods schepselen, die Hij Zelf gemaakt
heeft, en dat de gehele Schrift zulke dingen goed noemt; daarom zult u zich aan Gods
Woord willen houden en dit goed met lichaam en leven beschermen en het terug zien
te krijgen, of u zult ze toch in ieder geval niet vrijwillig ontberen en ze geduldig
prijsgeven. Is dat niet een mooi voorwendsel? Zou u in dit geval u werkelijk juist
gedragen, dan mag u niet uw zin willen doordrijven. Wat dan? U moet God vrezen en
aldus spreken: Wel, lieve God, het zijn goede dingen en goederen, die U toebehoren,
33 Vooral de Latijnse tekst gaf Luther gerede aanleiding, om bij de schildering van het nijlpaard en de
krokodil te denken aan de duivelse macht, die werkt in de "treurige troep" van de trotsen en zelfverzekerden.
34 In de Schmalkaldische Artikelen van 1537 laat Luther zich niet minder scherp over de paus uit.
37