DE LOFZANG VAN MARIA - Geschriften van Maarten Luther

zulk een ootmoedige ogenverblinding te komen. En zulken houden nu zichzelf voor
ootmoedige, heilige mensen:
b) Zij, die waarlijk ootmoedig zijn, zijn zicn hun ootmoed niet bewust.
Degenen, die waarachtig ootmoedig zijn, zien niet op het resultaat van de ootmoed,
maar met eenvoudig hart zien zij op het nederige, houden er zich gaarne mee bezig en
worden zelf nimmer gewaar, dat zij ootmoedig zijn: zoals het water uit de bron welt,
zo is het een natuurlijk, ongezocht gevolg (van de ootmoed), dat hun gebaren,
woorden, plaats, houding en kleding nederig en bescheiden zijn, en daartegenover,
waar zij kunnen, het grote en hoge vermijden. Hiervan zegt David in Psalm 131: 1:
"Heere, mijn hart is niet hovaardig en mijn ogen hebben niet omhoog gezien, enz." En
in Job 22: 29 heet het: "Wie zich vernedert, die zal tot eer komen, en wie zijn ogen
neerslaat, die zal zalig worden". Dit is dan ook de oorzaak, dat aan zulken de eer
onvoorzien ten deel valt en hun verhoging komt, zonder dat zij daaraan denken. Want
in alle eenvoud zijn zij met hun nederig bestaan tevreden en hebben nooit naar het
hoge getracht. Maar de valse ootmoedigen verwondert het, dat hun eer en verhoging
zo lang uitblijft, en hun verborgen, valse hoogmoed stelt zich niet tevreden met zijn
nederig bestaan, maar is in stilte slechts op al maar hoger en hoger bedacht. Daarom,
gelijk ik gezegd heb: echte ootmoed is zich nooit bewust, dat hij ootmoedig is; want
indien hij er zich van bewust zou zijn, dan zou hij hoogmoedig worden van het zien
naar deze schone deugd. Integendeel: hij hangt met hart, gemoed en alle zinnen aan
het geringe; dat heeft hij onafgebroken in het oog; dat zijn de zaken 18 , waarmede hij
zich bezig houdt. En aangezien hij deze in het oog heeft, kan hij zichzelf niet zien,
noch zichzelf gewaar worden 19 ; veel minder let hij op dat wat hoog is.
c) Ware ootmoed wordt door het groot geluk, dat hem ten deel valt, verrast.
Daarom moet eer en grootheid de ootmoed onvoorzien ten deel vallen, in gedachten,
die aan eer en grootheid vreemd zijn. Zo zegt Lucas (1: 29); dat de groet van de engel
aan Maria als iets bijzonders voorkwam en dat zij erover nadacht, wat dit voor een
groet kon zijn, waarop zij in het geheel niet was voorbereid. Wanneer de groet aan de
dochter van Kajafas zou zijn gebracht, dan zou deze er niet over gepeinsd hebben, wat
deze groet te betekenen had; zij zou hem terstond aangenomen hebben en gedacht:
"Wel, dat is goed en mooi zo".
d) Valse ootmoed ziet met spanning uit naar iets groots.
Omgekeerd weet valse ootmoed nooit, dat hij feitelijk hoogmoed is. Want indien hij
dit wist, dan zou hij weldra ootmoedig worden vanwege het lelijke voorkomen van
deze ondeugd. Hij hangt echter met hart, gemoed en gezindheid aan het hoge; dat
heeft hij onafgebroken in het oog; dat zijn de zaken, waarmede hij zich bezig houdt.
En zolang hij zich daarmede bezig houdt, kan hij zichzelf niet zien noch zichzelf
waarnemen 20 . Daarom komt de eer niet onverwachts en onvoorzien tot hem, maar treft
soortgelijke (op eer zinnende) gedachten aan; maar de ontering en vernedering
besluipen hem onvoorzien, terwijl hij zich bezighoudt met velerlei andere gedachten.
e) Ware ootmoed hangt van de gezindheid, niet van iets anders af.
Daarom baat het niets, wanneer men aldus ootmoed leert, dat men zich geringe,
18 Luther spreekt hier van "voorstellingen", door ons met "zaken" (ook "voorwerpen") vertaald, omdat
hij daarmede het object bedoelt, waarop zich de opmerkzaamheid richt.
19 Deze ootmoed ziet dus niet, dat hij ootmoedig is.
20 Hij bemerkt dus niet, dat hij hoogmoedig is.
20