DE LOFZANG VAN MARIA - Geschriften van Maarten Luther

andere wijsheid en een ander vermogen. Omdat het nu eenmaal Zijn aard is, in de
diepte op de onaanzienlijke dingen te zien, heb ik het woordje "humilitas"vertaald met
"nietigheid" of "onaanzienlijk wezen".
c) Maria roemt niet haar nietigheid, maar Gods genade.
Wat Maria dus wil zeggen, is dit: "God heeft mij arm, veracht, onaanzienlijk meisje
aangezien, ofschoon Hij toch wel rijke, hoge, edele, machtige koninginnen had
kunnen vinden, dochters van vorsten en grote heren. Hij zou toch wel de dochter van
Annas of Kajafas hebben kunnen vinden, die de hoogste in het land geweest zouden
zijn, maar Hij heeft tot mij Zijn ogen vol louter goedheid gericht en zulk een geringe,
verachte maagd daartoe gebruikt. Want voor Hem zou zich niemand erop mogen
beroemen, dat hij dit waardig is geweest of waardig zou zijn; en ook ik moet belijden,
dat het enkel genade en goedheid is en in het geheel niet mijn verdienste of mijn
waardigheid".
Nu hebben wij er boven reeds genoeg over gezegd, hoe de lieflijke maagd met haar
onaanzienlijk wezen en staat geheel onvoorzien tot deze eer is gekomen, dat God haar
zo buitengewoon genadig heeft aangezien. Daarom beroemt zij zich niet op haar
waardigheid noch op haar onwaardigheid, maar alleen daarop, dat God haar heeft
aangezien en dat het zo buitengewoon goedertieren en zo buitengewoon genadig is
van God, dat Hij zelfs een zo geringe maagd heeft aangezien en haar zo heerlijk en
eervol aanzien wilde. Derhalve doen diegenen haar onrecht, die zeggen, dat zij zich
wel niet op haar maagdelijkheid, maar op haar ootmoed heeft beroemd. Zij heeft zich
echter noch op haar maagdelijkheid, noch op haar ootmoed beroemd, maar uitsluitend
daarop, dat God haar genadig heeft aangezien; daarom ligt de nadruk niet op het
woordje "humilitatem", maar op het woordje "respexit". Want haar nietigheid behoort
niet geprezen te worden, maar dat God haar heeft aangezien; precies zoals wanneer
een vorst een arme bedelaar de hand toesteekt niet de geringheid van de bedelaar,
maar de genade en de goedheid van de vorst geprezen moeten worden.
2. Echte ootmoed is het zich niet bewust en beroemt er zich dus ook niet op.
a) Opzettelijke omgang met het geringe is nog geen ootmoed.
Opdat echter deze valse voorstelling wordt uitgeroeid en de echte ootmoed in zijn
onderscheid van de valse wordt onderkend, willen wij een weinig daarover uitweiden
en over de ootmoed iets zeggen; want daaromtrent heerst bij velen een zeer verkeerde
opvatting. Ootmoed noemen wij in onze taal wat Paulus in het Grieks "tapeinophrosyne"
noemt, en wat in het Latijn "affectus vilitatis" of "sensus humilium rerum"
(d.w.z. een neiging tot of een zin voor geringe, verachte dingen) heet. Nu treft men op
dit gebied velen aan, die water naar de bron dragen; zij vertonen zich in een armelijke
kledij, houden zich aan geringe plaatsen op en nemen opzettelijk nederige gebaren en
woorden aan, echter met de bedoeling, om daardoor door de hooggeplaatsten, rijken,
geleerden en heiligen, ja zelfs door God als mensen te worden aangezien, die gaarne
met het geringe zich ophouden. Want indien zij wisten, dat men hier niets om gaf, dan
zouden zij het gauw achterwege laten. Dit is een geveinsde ootmoed. Want hun
huichelachtig oog kijkt slechts naar het loon en het resultaat van de ootmoed, en niet
naar het geringe, afgezien van het loon en het resultaat. Daarom is het met de ootmoed
gedaan, waar er geen beloning of succes meer van te verwachten valt. Zulke mensen
kan men niet "affectos vilitate" noemen; hun wil en hun hart is niet bij het geringe,
maar het is slechts een zaak van de gedachten, de mond, de hand, het kleed en de
gebaren. Hun hart echter ziet omhoog naar het hoge en grote; daartoe denkt het met
19