jali's van de pasvallei - Stichting Papua Erfgoed

kan worden. Zo'n oerwoud is ondoordringbaar. Er staan heel
hoge bomen in, waartussen allerlei soorten struikgewas en lianen
opgroeien. De grond kun je eigenlijk nauwelijks zien, want die is
bedekt met een laag humus, die soms meer dan een meter dik is.
Al de bomen, die zo oud geworden zijn dat ze omvallen, en alle
takken en bladeren vallen op de grond en beginnen daar te totten.
Omdat de vochtigheid erg hoog is, duurt het niet lang voordat
een dikke iaag humus het bos ondoordringbaar maakt. Laag
bij de grond groeien ook veel varens en mossen, met hier en daar
prachtige orchideeën en andere bloemen.
Als de Jali's eenmaal besloten hebben een nieuwe tuin in het
oerwoud aan te zullen leggen, is het eerste werk het omkappen
van de meeste bomen, die er in het stuk bos staan, en vooral
ook het neerhakken van alle struikgewas. Sommige boomsoorten,
die goed als brandhout gebruikt kunnen worden, worden helemaal
gesnoeid; alleen een klein kruintje wordt overgelaten; daardoor
gaat de boom langzamerhand uitdrogen, maar omdat er nog
iets in leven is, zal het hout niet zo gauw verrotten. Zodoende
hebben de Jali's altijd voldoende brandhout.
Na enige tijd, als de omgehakte bomen en planten verdroogd
2ijn, wordt de brand erin gestoken. Eerst heeft men natuurlijk
de zaak op een hoop gegooid, en daarna worden de vuren aangemaakt.
Op de meeste dagen van de week kan men dan ook
wel hier of daar een grote rookpluim uit hel bos zien opstijgen,
een teken, dat er aan een tuin gewerkt wordt. Dit verbranden
van verdorde struiken en planten is geenszins een kwestie van
opruimen. Het gaat daarbij om de as, die later keurig over de
grond verspreid wordt en als mest dienst doet. Daardoor is de
aarde vruchtbaar genoeg om tenminste eenmaal een goede oogst
te geven.
Wanneer de grond van een nieuw aan te leggen tuin eindelijk vrij
is van houtresten, worden de pootbedden gemaakt. Eerst heeft
men de beschikbare grond netjes verdeeld over het aantal families,
dat eraan mee zal werken. Als iedereen weet welk stuk van
hem is, begint het omspitten van de grond en het opwerpen van
de bedden. Ook dit heeft zijn goede reden. Als de Jali's in
Abenago hun zoete aardappelstekken zo maar in de grond zouden
poten, zouden de vruchten later in de grond verrotten. In
Landikma, waar de lemperatuur^veel hoger is, maakt men veel
minder werk van de pootbedden, omdat daar de grond toch zo
weer droog is. Maar in de koudere en natte gebieden is het
noodzakelijk de bataten op bedden te planten. In de Baliem-
52