jali's van de pasvallei - Stichting Papua Erfgoed

era; klein, een meter of drie, vier in doorsnee, en ongeveer twee
en een halve meter hoog. Alle huisjes in het dorpje waren gebouwd
rond een soort dorpspleintje. Op dat plein waren een
paar kookputten om varkens gaar te stomen bij een feest, en een
plaats voor de verbranding van de doden. De hutten, waarin de
mensen sliepen, waren rond. Vaak was er ook een vierkant
huisje, waarin gewoonlijk het eten klaargemaakt werd. Soms zag
men hier en daar een varkenshok, maar het gebeurde ook vaak,
dat de varkens een eigen afdeling hadden in de „keuken". Tussen
de hutten, maar binnen de omheining, waren een paar tuintjes
met dure gewassen, zoals bananen, suikerriet, tabak en kalebassen.
De Jali-hut is gemaakt van materialen, die in het bos en in het
veld gevonden worden. Hoewel de konstruktie op zich niet zo
slecht is, moet men zich toch geen al te grootse voorstelling van
zo'n hut maken.
Vaak is de bevolking al weken, of langer, van te voren bezig met
het verzamelen van planken voor de wanden. Door in het bos
een boom om te hakken en in repen te splijten verkrijgt men
zulke planken. Dat zoiets een enorm werk is, kan men begrijpen.
Want het gebeurt allemaal met handkracht. En vroeger, toen de
Jali's alleen nog maar stenen bijlen en dissels hadden, was het
allemaal een onbegonnen werk. Tenslotte heeft men dan voldoende
planken en ander materiaal verzameld. En dan begint de
bouw.
Eerst wordt er een min of meer ronde cirkel getrokken op een
stukje grond, dat tevoren wat afgegraven is en waaruit al te grote
stenen verwijderd zijn. Dan worden de planken, die een kleine
twee meter lang zijn, rechtop in de grond gestoken. Natuurlijk
let men goed op, dat er in de plankenwand ruimten zijn voor de
balken van de grondvloer, want het is in de Pasvallei te koud
dan dat men zo maar op de grond zou kunnen leven. Daarom
wordt er een twintig centimeter boven de grond een vloertje
gemaakt van een soort boombast. De planken van de wand worden
op twee plaatsen onderling verbonden met sterke lianen.
Dan wordt de bovenverdieping gemaakt. In het midden van de
hut steekt men vier palen in de grond, waartussen later zowel
boven als beneden een vuurplaats zal komen. Nadat de vloer van
de bovenverdieping, die op de zijwanden van het huis rust, sterk
genoeg gemaakt is — want er moeten soms meer dan tien mensen
op slapen! — en afgedekt met gespleten takken, wordt begonnen
34