jali's van de pasvallei - Stichting Papua Erfgoed

V
Wonen in het stenen tijdperk
Wanneer men over de Baliem-vallei vliegt, een grote vlakte met
weinig bergen, is heel goed te zien hoe de dorpen van de Dani's
daar zijn opgebouwd. Zoals gezegd, is het terrein in de Pasvallei
veel ruwer en daardoor liggen de dorpen en gehuchten meer verscholen.
En nu door de prediking van het Evangelie de oorlogsdreiging
sterk verminderd is, worden de dorpen meer open
gebouwd, waardoor het nog moeilijker wordt om te zien hoe het
vroeger precies was.
Het vroegere Jali-dorp in de Pasvallei was een eenheid op zichzelf.
Er woonde één grote familie en voor alle gemeenschappelijke
aktiviteiten was er ruimte in het dorp. Misschien kunnen we
beter zeggen: gehucht, want de naam „dorp" doet eigenlijk nog
te groots aan. Overal over het gebied verspreid liggen deze gehuchten,
al is het duidelijk te zien, dat men geleidelijk de woonsteden
steeds dichter rond de kerken bouwt.
Met een omheining van zelfgemaakte planken was een gehucht
afgesloten, er was maar een klein poortje, waardoor men het
dorp kon binnenkomen. Er waren goede redenen voor het
bouwen van zo'n ,,leget", omheining, die om verrotting tegen te
gaan met takken en gras was afgedekt. Om te beginnen was dat
een soort muur, waarachter men zich in geval van oorlog verschuilen
kon, zodat de vijand buiten bleef. Maar ook diende de
leget als een hek, waar de varkens achter bleven; want de varkens
leefden met de mensen samen in het dorpje, en men paste
wel goed op, dat die niet konden ontsnappen. Want daarvoor
waren de varkens te veel waard. En tenslotte hadden de omheiningen
nog een belangrijke functie; want de geesten, die overal
in het bos rondzwierven, konden daardoor niet binnenkomen.
Ook om de tuinen werden omheiningen gemaakt. Deze dienden
juist om loslopende varkens buiten te houden; anders konden ze
in één dag het werk van maanden vernielen. Als zo'n tuin door
de mensen leeggegeten was, werd het hek weer afgebroken en,
als het hout oud geworden was, als brandhout meegenomen naar
de hutten; als het hout nog goed was, werd er weer een nieuwe
leget van gemaakt.
Binnen de omheining stonden de hutten. Die waren in onze ogen
32