jali's van de pasvallei - Stichting Papua Erfgoed

IV
De Pasvallei
Zo was heel de bovenaardse natuur voor de Jali's in hun gedachten
van duister bijgeloof bevolkt met wezens. En ook daar waren
ze bang voor.
In schrille tegenstelling tot het gebrek aan kennis, wat betreft de
dingen die buiten hun gezichtsveld lagen, waren de Jali's buitengewoon
goed op de hoogte met het gebied, waarin ze woonden.
Daar kenden ze elk paadje, elke steen. En ze wisten zich zeer
snel door het terrein te bewegen.
De Pasvallei is een vrij brede vallei tussen de noordelijke hellingen
van het Centrale Bergland. Het gebied ligt op vrij grote hoogte.
De mensen wonen er tussen 2000 en 1000 meter hoogte.
Aan de hoogste zijde (Abcnago) is het vaak erg koud. De wolken,
die van de Meervlakte aan komen drijven, blijven daar tegen
de bergen hangen en laten hun regen vallen. Zo komt het, dat de
jaarlijkse regenval soms tegen de 5000 millimeter bedraagt. En
dat is enorm veel. Voeg daarbij de vaak aanwezige mist, die
tegen de middag komt opzetten, dan begrijpt men, dat het in de
bergen van Abenago vaak meer op Nederland dan op de tropen
lijkt. In Landikma, dat 1000 meter lager ligt, is het dan ook veel
warmer. Hoewel ook daar vaak hevige regens zijn, is het klimaat
er veel tropischer.
Het spreekt vanzelf, dat er in een gebied met bijna dagelijks
regen veel riviertjes zijn. Tussen de heuvels slingeren zich talloze
stroompjes, de meeste ervan niet zo groot en onbevaarbaar, die
zich bij elkaar voegen en tenslotte uitmonden in de grote Idenburg-rivier
in de Meervlakte. Omdat de meeste riviertjes steil naar
beneden stromen (de Pasvallei als geheel daalt met een helling
van 10 procent ! ), zijn de meeste doorwaadbaar als het niet te
veel regent. Over de meeste rivieren hebben de Jali's dan ook
geen bruggen gebouwd; ze komen naar de overkant door van de
ene op de andere steen te springen, iets, waarin ze zeer behendig
zijn. Over de iets grotere rivieren worden soms platte bruggen
gemaakt van planken. Als de rivieren werkelijk te groot zijn om
op een normale manier over te steken, zoals de 20 meter brede
en snel stromende rivier de Landi, maken de Jali's hangbruggen
van lianen. Dat is een heel werk, maar meestal wordt het werk
26