jali's van de pasvallei - Stichting Papua Erfgoed

over, dat een zieke zo vlug weer zijn oude krachten kan herwinnen.
Er is nog een worm-ziekte, waaraan veel Jali's lijden: de
spoelworm-ziekte. Ook hierbij kan het gebeuren, dat iemand al
tijden besmet is, voordat hij opeens door hevige pijnen bemerkt,
dat er iets niet in orde is. Die pijnen kunnen zo hevig zijn, dat
het voorgekomen is, dat mensen om enige verlichting van de pijn
te krijgen buiten hun hut in de regen gingen liggen, of zelfs in
een riviertje. Als ze naar de polikliniek gebracht werden, waren
ze spoedig van hun pijn af, en ook de wormen konden verdreven
worden.
Erg blij zijn de meeste Jali's, dat er in de polikliniek ook tanden
en kiezen getrokken worden. Want dat was voor hen vroeger ook
een groot probleem. Hun gebitten zijn niet zo mooi en gaaf, als
men zich dat wel eens voorstelt van „natuurvolken". Het gebeurt
veel, dat iemand een gat of ontsteking in zijn gebit heeft. En dat
het prettig is om van de knagende pijn verlost te worden, kan
iedereen zich wel indenken. Het enige, wat er aan een zieke tand
of kies gedaan kan worden is extractie. Maar de Jali's vinden het
niet erg, als zij daardoor een kiesje moeten missen. Ze zijn veel
liever van de pijn af. Ook deert het de Jali's niet zo erg, dat er
bij het trekken van de kiezen meestal geen verdoving gebruikt
wordt. Ze verwringen hun gezicht wel even als er een kies uitgaat,
maar het leed daarvan is spoedig over; ze mogen hun mond
spoelen en na een tijd is de pijn over.
Men kan begrijpen, dat wonden en infecties vooral ook vroeger
hun tol geëist nebben. Door de vele oorlogen, door de jacht in
het bos en op wilde zwijnen, hadden vele Jali's littekens, ontstaan
na verwondingen. Zolang een wond niet geihfecteerd raakte,
konden sommige mannen door hun bekwaamheid in het snijden
nog wel heel wat doen. Er waren meesters in het uitsnijden
van pijlen. Ook na kneuzingen en zwellingen door een val, pakten
zij spoedig een bamboemesje om een snee op de gekwetste
plaats te maken. Ook tegenwoordig willen sommige Jali's de verplegende
kracht nog wel een handje helpen door een beetje snijwerk,
als zij zelf tenminste overtuigd zijn, dat het helpt. En
omdat zij gezien hebben, dat ook de blanken een abces wel
opensnijden, herinneren ze zich hun vroeger praktijken en willen
die wat graag toepassen. Het is hen dan meestal ontgaan, welke
voorzorgen tegen infectie van een wond genomen moeten worden.
Want steriel werken kende men vroeger natuurlijk niet.
Geen wonder dus, dat juist door infecties gewonden vroeger
151