jali's van de pasvallei - Stichting Papua Erfgoed

met de bouw van de dakkonstruktie. Die moet goed stevig in
elkaar zitten, want het dak wordt later met gras bedekt en dat
kan heel zwaar worden als het regent. Daarom maken de mannen
in de lengte- en breedterichting van het koepelvormige dak
een stevig vlechtwerk, waarop het grasdak vastgebonden kan
worden. Ze laten het dak iets oversteken, zodat het later in de
benedenverdieping niet kan inregenen. Onder aan de dakrand
wordt een dikke rol van samengebundeld gras gebonden om de
slaapverdieping tegen koude te beschermen. Als het hele frame
tenslotte klaar is, komen de vrouwen het gras voor het dak brengen.
In een dikke laag wordt dat er op gebonden. Vaak moet het
dak later nog weer eens extra belegd worden. Want door de vele
regen gaat het snel rotten, er groeien bloemetjes op, en het
begint te lekken.
Het is meestal een klein feestje als het vuur in een nieuw huis
voor de eerste keer aangemaakt wordt. Op de vuurplaats midden
in de hut heeft men speciale klei neergelegd en aangedrukt, en
dan wordt het vuur ontstoken. Er zijn geen schoorstenen of
rookgaten in de Jali-hutten. Daardoor hangt er altijd een dikke
walm van rook tegen het plafond, dat dan ook al gauw bedekt is
met een dikke laag roetzwarte aanslag. Boven het vuur is een
plaats gemaakt, waar vers brandhout ligt te drogen.
De volwassen Jali-mannen wonen in een eigen hut. Vroeger was
daarin ook een deel van de heilige voorwerpen opgeslagen, en
het was ook verboden, dat vrouwen een mannen-hut binnengingen.
Tegenwoordig is die strenge scheiding wat minder geworden.
Maar van de meeste Jali-gezinnen leven man en vrouw(en)
vaak nog gescheiden. De vrouwen en de kinderen slapen in de
gezinshut. Als de jongetjes een jaar of tien zijn, verhuizen ze
naar het mannenhuis. De maaltijden worden meestal in het, ook
ronde, gezinshuis gegeten.
Er zijn in de hutten natuurlijk geen vloerkleden. Maar wel wordt
er geregeld vers gras op de vloeren beneden en boven gelegd. Wat
niet wegneemt, dat er hier en daar nog wel eens een vlootje
rondspringt.
In de hutten worden alle bezittingen, uitgezonderd de varkens,
bewaard. Daar is ruimte genoeg voor, want het bezit van de Jali
is nu eenmaal niet zo groot. Aan een splinter van de wand hangen
wat netten, aan de muur pijlen en boog. Op de grond slingeren
dozen met wat kleren, een blik, soms een deken. In het
kleine voorportaaltje, dat aan de hut gebouwd is, liggen een bijl,
nog wat pijlen en een bundel brandhout. Dat voorportaal is trou-
36