Hoofdelijke verbintenissen - Prof. Willem H. van Boom

Hoofdstuk 4
toevallige eerste veroorzaker, of deze gevolgen integendeel spreidt over alle
veroorzakers. Het laatste alternatief zou mijn voorkeur hebben.
Tot zover de toepassing van de primaire causaliteitsmaatstaf. Wat betreft deze
o
primaire maatstaf van art. 6:102 j 101 BW gaat de vergelijking met Duits recht
dat een belangrijke inspiratiebron voor de wetgever was redelijk op. Maar daarna
gaan de twee rechtsstelsels elk hun eigen weg. Waar naar Nederlands recht slechts
plaats is voor een weging van Verschulden in het kader van een bij uitzondering
156
te gebruiken billijkheidscorrectie, vindt naar Duits recht altijd weging plaats
van de maten van Verschulden. Anders dan in Nederland heersende leer lijkt
157
te zijn, wordt in Duitsland erkend dat geen waterdichte schotten bestaan tussen
Verursachung en Verschulden. In Duitsland wordt de draagplicht van medeveroorzakers
uiteindelijk bepaald door een gecombineerde afweging van deze factoren,
158
uiteraard met inachtneming van alle relevante omstandigheden. Na weging van
de maten van Verursachung volgt weging van de maten van Verschulden, 159
156 Anders: Jac. Hijma, WPNR 6216 (1996), p. 200.
157 Zie nt. 131.
158 Deze regel is in de rechtspraak tot ontwikkeling gekomen door § 254 BGB (eigen schuld)
overeenkomstig toe te passen op de regresverhouding van Nebentäter. Zie RG 22-12-1910, RGZ
75, 251, RG 30-4-1914, RGZ 84, 415, RG 17-12-1938, RGZ 159, 86, BGH 24-4-1952, BGHZ
6, 3, BGH 17-12-1955, VersR 1956, p. 160, BGH 4-7-1963, NJW 1963, p. 2067, BGH 1-2-1965,
BGHZ 43, 227, BGH 22-4-1980, NJW 1980, p. 2348, BGH 21-9-1983, JZ 1984, p. 230, GmS-
OGB 21-9-1993, NJW 1994, p. 856, BAG-GS 27-9-1994, NJW 1995, p. 210, waarover Soergel
§ 254 rdnr. 10, Münch. Komm. § 426 rdnr. 8, rdnr. 14, RGRK § 254 rdnr. 9, Erman § 840 rdnr.
10, Larenz I, p. 645, Larenz II-2, p. 583, Esser-Schmidt (1993), p. 329, Venzmer (1960), p. 211,
Hillenkamp (1966), p. 109, Wochner (1972), p. 147, Selb (1984), p. 99, Jürgens (1988), p. 52,
Hofmann (1989), p. 165, Lange (1990), p. 541, p. 583, p. 673-674, Droste (1994), p. 125-126.
Eenzelfde gecombineerde afweging geldt naar Engels recht; zie s. 2 (1) Civil Liability
(Contribution) Act 1978 waarover W.V.H. Rogers, Winfield & Jolowicz on Tort, 14e druk Londen
1994, p. 628 en Goff en Jones (1993), p. 326. Zie voorts de overzichten bij Weir (1976), § 12-132
en Friedmann en Cohen (1991b), § 11-74.
159 Welke functie de afweging van Verschulden exact heeft, is niet geheel duidelijk. Zie W. Dunz,
NJW 1964, p. 2133-2134; vgl. Venzmer (1960), p. 134. Sommigen menen dat de mate van
Verursachung naadloos overloopt in de mate van Verschulden. Aldus Larenz I, p. 549-550
(m.n. nt. 35); zie ook Lange (1990), p. 612 nt. 474. Voor dat standpunt is steun te vinden in een
aantal uitspraken van het BGH. Zie Lange (1990), p. 608 nt. 457. Zie ook BGH 18-10-1957, VersR
1957, p. 800. Een enkele schrijver acht de mate van Verschulden de enige relevante
afwegingsmaatstaf. Zie m.n. Rother (1965), p. 45 e.v. en Rother (1983), p. 793 e.v. Vgl. ook
nog Wagenfeld (1972), p. 188 en de bij Meier (1936), p. 54 genoemde oudere schrijvers. Zie
ook nog BGH 18-5-1955, VersR 1955, p. 627, waarin wordt overwogen dat de mate van Verschulden
in de praktijk veelal maatgevend zal zijn voor de draaglastverdeling. Zo ook Steinbeis (1974),
p. 145. Andere schrijvers plaatsen het Verschulden binnen het kader van de Umstände die
boven de veroorzakingsaandelen vooreerst bepalend zijn voor de verdeling van de draaglast; zie
RGRK § 254 rdnr. 18-19, Meier (1936), p. 50-51, p. 62 en Weitnauer (1978), p. 506.
124