Hoofdelijke verbintenissen - Prof. Willem H. van Boom

Verstoorde rechtsverhoudingen
zwijgen over de verstorende gevolgen die wettelijke uitsluiting kan hebben voor
eventuele hoofdelijkheidsverhoudingen. Gegeven de ratio van de uitsluiting, te
weten bescherming van de concessiehouder tegen claims van desastreuze omvang,
lijkt het niet in overeenstemming met de bedoeling van de wetgever om eventuele
regresvorderingen van derden op de concessiehouder ongewijzigd te laten. Maar
evenmin lijkt de wetgever het aandeel van de concessiehouder in de interne
draagplicht te hebben willen schuiven op het bord van de derde-aansprakelijke.
Het lijkt dus correct om te veronderstellen dat de omvang van de aanspraken van
de benadeelde jegens de derde verminderd worden met het aandeel van de
concessiehouder in de interne draagplicht. Dat betekent bijvoorbeeld dat een derde
die intern geheel vrij van draagplicht is, ook geheel vrij van aansprakelijkheid jegens
de benadeelde zal zijn. Gedacht kan worden aan een werknemer van de concessiehouder;
de werknemer zou op grond van (art. 6:170 lid 3 en) art. 7:661 BW recht
hebben op schadeloosstelling door zijn werkgever. Het is daarom vanzelfsprekend
om de benadeelde diens aanspraken jegens de werknemer van de concessiehouder
te ontzeggen. 116
Het uitgangspunt van evenredige vermindering van de aanspraken jegens de
resterende debiteuren kan echter niet in alle gevallen onverminderd worden
doorgevoerd. Gesteld bijvoorbeeld dat de concessiehouder werkzaamheden aan
de kabelinfrastructuur laat uitvoeren door een aannemer en dat door samenlopende
fouten van aannemer en concessiehouder schade wordt toegebracht. De veroorzakingsbijdragen
zijn 1/3 respectievelijk 2/3. Hoe moet de omvang van de aanspraak
van de benadeelde jegens de aannemer worden bepaald indien de concessiehouder
zich jegens de benadeelde op wettelijke uitsluiting van aansprakelijkheid kan
beroepen en de concessiehouder zich jegens de aannemer contractueel heeft
verplicht om deze te vrijwaren van eventuele aanspraken van derden? Voor alle
schade die de benadeelde op de aannemer kan verhalen, heeft de aannemer een
contractueel verhaalsrecht op de concessiehouder. Kan de benadeelde zijn schade
thans geheel op de aannemer verhalen, helemaal niet of slechts voor 1/3 ? Voor
de eerste mogelijkheid pleit dat de concessiehouder blijkbaar bij contract heeft
willen afwijken van de wettelijke uitsluiting. Ik denk dat uitleg van de contractuele
vrijwaringsplicht beslissend moet zijn, maar ik geloof niet dat het voor de hand
ligt te veronderstellen dat de concessiehouder met deze vrijwaring zijn beroep jegens
de benadeelde op uitsluiting van aansprakelijkheid heeft willen prijsgeven. Voor
de tweede mogelijkheid, te weten volledig verval van aansprakelijkheid van de
aannemer, pleit dat hij in de interne verhouding tengevolge van de vrijwaringsclausule
nu eenmaal geheel vrij van draagplicht was. Als gezegd wordt de omvang
116 De verweermiddelregeling van art. 6:257 BW bevestigt wat dit betreft slechts datgene wat reeds
volgt uit aard en strekking van de wettelijke aansprakelijkheidsuitsluiting.
205