Hoofdelijke verbintenissen - Prof. Willem H. van Boom

Hoofdstuk 4
2 : 1). Het verschil is hierin gelegen dat bij de laatste berekeningswijze ook wordt
geabstraheerd van de draagplicht van (en omslag over) W.
Wat pleit voor en tegen de verschillende regresmethoden? De methode van interne
draagplicht noopt direct tot Gesamtschau: men kan pas tot de conclusie komen
dat bijvoorbeeld A, B en C elk 1/3 intern draagplichtig zijn als men draagplicht
van de drie debiteuren in samenhang heeft beschouwd en afgewogen. Bij toepassing
van de methode van de onderlinge draagplicht kan men voor wat betreft het regres
door A op B volstaan met het formuleren van relatieve draagplichten: zijn A en
B gelijkelijk draagplichtig, dan is regres ten belope van 1/2 mogelijk, is B tweemaal
draagplichtiger dan A, dan bedraagt As regresvordering 2/3, enzovoorts. Dit lijkt
een gunstige regresmethode: in de regresprocedure tussen A en B behoeft het
eventuele aandeel van een eventuele C niet te worden meegewogen. Als men
vooralsnog niet van het bestaan of het aandeel van C afweet, kan met deze methode
niettemin op rechtvaardige wijze verdeling van de draagplicht plaatsvinden tussen
de wél bekende debiteuren.
De regresmethode naar onderlinge draagplicht brengt voor de rechter die in
een regreszaak tussen A en B moet oordelen, als voordeel mee dat hij geen
uitspraken hoeft te doen over de draagplicht van C, die geen deel uitmaakt van
de procedure, die waarschijnlijk niet gehoord is en over wie het gezag van gewijsde
van het vonnis zich niet uitstrekt. Beter is het dus om over de draagplicht van die
268
partijen geen oordeel te vellen. Slechts wanneer C in de procedure is betrokken,
bijvoorbeeld doordat B hem in vrijwaring heeft opgeroepen, behoeft dan een
Gesamtschau van de draagplicht van A, B en C plaats te vinden.
Het genoemde voordeel is echter in werkelijkheid niet meer dan uitstel van
executie. Men kan uiteindelijk niet om een Gesamtschau heen, want hoe kan
men anders bijvoorbeeld tot de conclusie komen dat bijvoorbeeld A : B : C = 1 :
2 : 4 ? Een rekenvoorbeeld. A, B en C zijn hoofdelijk verbonden voor een bedrag
van 100. A voldoet de schuld en neemt regres op B naar rato van de onderlinge
draagplicht A : B = 1 : 2. B voldoet aan A dus (2/3 x 100) = 67. Als komt vast te
staan dat B : C = 1: 2, dan kan B van de 67 die hij aan A betaalde, 44 op C verhalen.
Maar mag men vervolgens op grond van deze feiten de sprong maken naar een
totaalbeeld A : B : C = 1 : 2 : 4 ? En zo ja, waartoe leidt dit dan? Slechts met
inachtneming van deze Gesamtschau kan men ook conform het totaalbeeld
verdelen: zou A namelijk vervolgregres op C hebben in evenredigheid met hun
onderlinge verhouding, dan zou de berekening als volgt zijn: 4/5 x 33 = 27. A draagt
dan uiteindelijk ongeveer 7, B 22 en C 71. Dat komt niet overeen met 1 : 2 : 4 (dat
268 Aldus, op de hier genoemde gronden, Maxfield v. Llewellyn, [1961] 1 WLR 1119 (Court of
Appeal). In gelijke zin (zij het in verband met art. 6:102 lid 2 BW): Parl. Gesch. Boek 6, p. 258
e.v., en p. 1265-1266.
154