Hoofdelijke verbintenissen - Prof. Willem H. van Boom

Hoofdstuk 7
42
aansprakelijkheid is uitgesloten of gelimiteerd. Deze laatste variant heeft mijn
voorkeur, omdat zij de crediteur rechtstreeks belast met de door de uitsluiting
beoogde vermindering van zijn aanspraken. Aangenomen mag toch worden dat
een dergelijke vermindering behoudens wetshistorische aanwijzingen voor het
tegendeel het meest in overeenstemming is met de strekking van wettelijke
43
uitsluitingen en limiteringen.
7.6 Procesrechtelijke aspecten
De crediteur kan zijn hoofdelijke debiteuren onafhankelijk van elkaar en al dan
niet gelijktijdig in rechte betrekken om van elk van hen de prestatie op te eisen.
Het gezag van het aldus verkregen gewijsde strekt zich slechts uit over de
procespartijen. De crediteur kan daarom het gewijsde niet tegenwerpen aan nietgedaagde
debiteuren; evenmin kunnen deze debiteuren er een verweer aan ontlenen
jegens de crediteur. Het gewijsde komt ook geen gezag toe tussen de gedaagde
debiteur en zijn niet-gedaagde mededebiteuren; het gewijsde is dus geen
44
verweermiddel in de zin van art. 6:11 BW. Elke andersluidende opvatting waarin
wél absolute derdenwerking zou worden toegekend aan rechterlijke uitspraken,
zou onaanvaardbare strijd opleveren met het fundamentele procesrechtelijke
beginsel van hoor en wederhoor.
Als gezegd is het de crediteur toegestaan om slechts één van meer debiteuren
te dagen. Dat neemt niet weg dat het wel zinvol en efficiënt kan zijn om naast de
gedaagde debiteur ook andere debiteuren in het geding te betrekken. Gebeurt dit
niet, dan strekt het gezag van gewijsde zich niet over die andere debiteuren uit
en kan in een eventuele vervolgprocedure de zaak een geheel andere wending
krijgen. Het gevolg daarvan kan zijn dat de crediteur of de in eerste instantie
aangesproken debiteur beklemd raakt tussen tegenstrijdige vonnissen. Er bestaat
slechts een beperkt aantal procesrechtelijke instrumenten waarmee niet-gedaagde
45
debiteuren gedwongen kunnen worden om deel te nemen aan het geding. De
rechter kan slechts gelijktijdig aanhangige verknochte rechtszaken op verzoek
voegen (art. 158-159 Rv.). Hij heeft naar thans geldend recht waarschijnlijk niet
46
de bevoegdheid om zelfstandig andere derden in de procedure op te roepen. De
gedaagde debiteur kan een vrijwaringsincident uitlokken en aldus andere debiteuren
in het geding betrekken, maar vrijwaring is, hoewel accessoir aan de hoofdzaak,
42 De complicaties die in dit verband bij wettelijke limitering ontstaan, worden behandeld in par.
5.4.3.
43 Par. 5.5.
44 Zie par. 6.3.
45 Vrijwillige voeging door een derde is wel mogelijk; zie art. 285 Rv.
46 Zie nader par. 6.2.
244