Het OCMW aan zet! Sport als niet alledaagse partner - Demos

26
HET OCMW AAN ZET! SPORT ALS NIET ALLEDAAGSE PARTNER
invloed uitoefent op het sportgedrag. Het feit dat het – vanuit sportief perspectief – voornamelijk
de zwakste bevolkingsgroepen zijn die een stijging inzake algemene sportbeoefening
mogelijk maken, geeft aan dat de democratisering van de sportbeoefening zowel in verticale
als in horizontale richting verder plaatsvindt 8 . Ondanks deze sterke inhaalbeweging blijven
de verschillen met de respectieve tegenhangers evenwel frappant: zo zijn het merendeel
van de sportinactieven nog steeds vrouwen, oudere volwassenen en lageropgeleiden. Het
verschil tussen mannen en vrouwen bedraagt nog altijd meer dan vijf procent, het verschil
tussen de jongste en oudste volwassenen is nog steeds meer dan 25 procent en de kloof
tussen laag- en hoogopgeleiden blijft groter dan 35 procent. Van een gedemocratiseerd
sportlandschap is bijgevolg tot op heden geen sprake.
Ook wat de clubsportinactiviteit betreft, stellen we enkele opmerkelijke verschuivingen vast
(tabel 3). Zo noteren we tussen 1999 en 2005 een daling van het actieve clublidmaatschap
bij de 25- tot en met 34-jarige sporters (-7%) en voor de sporters met hoogstens een diploma
van lager secundair onderwijs (-12%). Anderzijds zit de clubsportbeoefening onder de
laagstopgeleide sporters in de lift: in deze groep neemt het aantal clubsportinactieven met
meer dan vijftien procent af.
Onderzoek naar verschuivingen in de sociale gelaagdheid van sportinactiviteit bij schoolgaande
jongeren wijst echter uit dat de verschillen naar geslacht, leeftijd en SES eerder
toenemen (cijfers niet opgenomen in tabelvorm; zie Scheerder, 2003; 2004b). Indien er bij
jongeren sprake is van een toename van het aantal sportactieven, is deze progressie met andere
woorden uitdrukkelijker aanwezig bij jongeren uit kansrijke en bewegingsrijke milieus.
Dat verschillen naar sociale achtergrond eerder toe- dan afnemen op jeugdige leeftijd is
– in vergelijking met de ontwikkelingen bij de volwassenen – opvallend en tegelijkertijd ook
verontrustend. Longitudinaal onderzoek heeft immers aangetoond dat sportinactief gedrag
als adolescent een sterke stabiliteit vertoont met de sportactieve levensstijl die men als
volwassene ontwikkelt (Scheerder & Vanreusel, 2006).
Uitleiding
Deze bijdrage toont aan dat ondanks de populariteit van sportbeoefening er beduidende,
systematische en persistente sociale verschillen blijven bestaan wat de actieve deelname aan
vrijetijdssport betreft. Tot op zekere hoogte blijft sportparticipatie beperkt toegankelijk
voor een aantal groepen in onze samenleving. Tijdens de jaren zestig en zeventig van de
vorige eeuw groeide nochtans de overtuiging dat de ontwikkeling van de welvaartsstaat een
einde zou maken aan de socio-economische verschillen binnen heel wat maatschappelijke
domeinen, waaronder gezondheid, onderwijs, arbeid, huisvesting en vrijetijdsbesteding. Heel
8 Met een ‘horizontale democratisering’ bedoelen we dat binnen elke sociale laag de participatie is toegenomen, terwijl een democratisering
in verticale zin op een democratisering doorheen de diverse statuslagen slaat.