Het OCMW aan zet! Sport als niet alledaagse partner - Demos

34
HET OCMW AAN ZET! SPORT ALS NIET ALLEDAAGSE PARTNER
tiserend werken (zie bijvoorbeeld De Knop & Hoyng, 1998; Van Bottenburg & Schuyt, 1996;
Vanreusel & Bulcaen, 1992; Vincke & Cloes, 2004). Sport zou mensen, letterlijk en fi guurlijk, met
elkaar laten ‘interageren’ waardoor ze dichter bij elkaar gebracht worden, elkaar ontmoeten,
met elkaar (leren) samenwerken, vertrouwen in elkaar stellen… Aan sportdeelname worden
bijgevolg heel wat sociale functies en betekenissen toegekend die processen van inclusie
en gemeenschapsvorming mogelijk maken (zie bijvoorbeeld Breedveld, 2003; Scheerder e.a.,
2004; Seippel, 2002; Van der Meulen, 2003). Zo beschouwd heet sport een panacee te zijn, een
wondermiddel dat heel wat maatschappelijke kwalen de wereld uit kan helpen.
Vanuit het overheidsbeleid wordt sport inderdaad steeds meer als een sociale motor ingeschakeld
opdat deze vorm van burgerparticipatie zou bijdragen tot de versterking van het
sociale weefsel. Zo wordt in de eertijds richtinggevende beleidsnota Strategisch Plan voor
Sportend Vlaanderen (Martens, 1997) de sociaal-integratieve waarde van sportdeelname als
een belangrijke maatschappelijke functie van sport erkend. Ook in de Beleidsnota Sport 2000-
2004 (Sauwens, 2000) en de Beleidsnota Sport 2004-2009 (Anciaux, 2004) lezen we dat sport
een instrument is om brede maatschappelijke doelstellingen te realiseren. Sport kan volgens
de meest recente sportbeleidsnota een hulpmiddel zijn tegen de verzuring in de samenleving
en bijdragen tot sociale integratie (Anciaux, 2004: 15). Tot op heden hanteerde de Vlaamse
overheid de vermeende sociaal-integratieve functie van sportbeoefening reeds in het kader
van bijvoorbeeld het detentiebeleid, het integratiebeleid ten aanzien van kansarme bevolkingsgroepen
en het samenwerkingsontwikkelingsbeleid met Zuid-Afrika (Vlaams Parlement,
2000; 2001; 2002; 2003; 2005; 2006). Vanuit de aanzienlijke sociale en economische rol die
vrijwilligers in de sportsector vervullen, verwijzen ook sportfederaties en sportclubs steeds
meer naar de maatschappelijke functie van de sport (Laporte e.a., 1997; Taks & De Knop,
2006; Vanfraechem-Raway & Levarlet-Joye, 2000). Ook heel wat organisaties – veelal actief
buiten de sector van de georganiseerde sport, i. c. de justitiële en welzijnssector – hebben
de sociaal-integratieve waarde van actieve sportparticipatie ontdekt (zie bijvoorbeeld Knops
e.a., 1992). Bekend zijn onder meer de talrijke initiatieven waarmee de Koning Boudewijnstichting
vanaf het einde van de jaren tachtig een bijdrage tracht te plegen tot een betere sociale
integratie van maatschappelijk kwetsbare jongeren, en dit in het bijzonder door middel van
sport- en bewegingsactiviteiten (zie bijvoorbeeld De Knop & Theeboom, 1999; De Mol e.a.,
1995; 2000; Goyvaerts, 1994).
Er is weinig twijfel dat het in verhouding tot andere domeinen uit de vrijetijdssector brede
sociale draagvlak van de sport over aanzienlijke maatschappelijke kanalen en ook troeven
beschikt. Actieve en passieve modi van sportdeelname bereiken als eigentijdse expressie van
vrijetijdsbeleving heel wat mensen. Bovendien blijkt de clubgeorganiseerde sport in Vlaanderen
– en wellicht ook wereldwijd – de populairste vorm van verenigingsleven te vertegenwoordigen
(Scheerder, 2004). Tot de strekking van academici die sterk optimistisch gestemd is over
het potentieel van de sport om het proces van sociale integratie te bevorderen, behoren
onder meer de Amerikaanse politicologen Robert Putnam en Eric Uslaner. In zijn intussen