Het OCMW aan zet! Sport als niet alledaagse partner - Demos

42
HET OCMW AAN ZET! SPORT ALS NIET ALLEDAAGSE PARTNER
beleidsmakers voor de overlast die deze groep teweegbrengt in achtergestelde buurten in
grotere gemeenten en steden (o. m. inzake kleine criminaliteit en rondhanggedrag).
Toch bestaan er tot op heden zo goed als geen duidelijke empirische bewijzen voor dergelijke
meerwaarde van sportbeoefening. Shields en Bredemeier (1995) bijvoorbeeld, stellen
dat om algemeen geldende uitspraken te kunnen doen over de sociaal-psychologische effecten
van sportbeoefening, het belangrijk is rekening te houden met de invloed van diverse
factoren. Deze zijn vooral de kwaliteit van de begeleiding, de structurele kwaliteiten van
de sport zelf, het sociaal milieu waarin het geheel doorgaat, alsook de karakteristieken
van de deelnemers zelf. Tot eenzelfde relativerende bedenking kwamen ook Elling en De
Knop (1998) in een studie over de sociaal-integrerende betekenissen van sport voor een
aantal specifi eke doelgroepen. Op basis van de gegevens kwamen ze tot de vaststelling dat
de sociaal-integrerende mogelijkheden van sport afhankelijk zijn van diverse factoren zoals
sociale positie, fysieke gesteldheid, tak van sport, individuele motieven, beleving van sociale
identiteiten, beeldvorming en sociale netwerken. Ze beschreven de relatie tussen sport en
sociale integratie dan ook als complex, meerduidig en pluriform.
Toch wordt sport dus in de praktijk steeds vaker gehanteerd als een ‘middel’. Hierbij gaat
het dan ondermeer over een sociaal-integrerend en/of educatief middel waarbij men zich
dan richt naar uiteenlopende groepen (vb. senioren, personen met een handicap, etnische
minderheden…). Jeugd vormt hierbinnen ongetwijfeld één van de belangrijkste doelgroepen.
Dit kan onder andere worden afgeleid uit het feit dat er sinds het begin van de jaren’90
in Vlaanderen heel wat inspanningen worden geleverd om de kwaliteit van de jeugdsport
te verbeteren. Daarnaast kan dit belang ook worden onderstreept door het feit dat 2004
werd uitgeroepen tot het ‘Europees Jaar van Opvoeding door Sport’, waarbij de aandacht
uitging naar de educatieve betekenis van sport voor kinderen en jongeren (Commission of
the European Communities, 2005). Een deel van deze campagne had betrekking op het inventariseren
van goede praktijken betreffende de potentiële rol van sport bij het stimuleren
van sociale integratie van maatschappelijk kwetsbare groepen in de diverse Europese landen.
In hun overzicht van goede initiatieven, beschreven Janssens et al. (2004) 37 initiatieven (geselecteerd
uit een totaal van 150) afkomstig uit 32 verschillende landen.
Ook in Vlaanderen is men sinds het eind van de jaren’80 in toenemende mate aandacht gaan
besteden aan het opzetten van specifi eke sportstimuleringsinitiatieven voor maatschappelijk
kwetsbare jongeren. In het vervolg van dit hoofdstuk zal worden ingegaan op een bespreking
van de methodische aanpak en initiatieven gericht op deze doelgroep. Vooreerst volgt
echter een beschrijving van de kenmerken van deze jongeren.
Maatschappelijk kwetsbare jeugd
Het is niet gemakkelijk om een éénduidige omschrijving te geven van deze groep. Dergelijke
jongeren zijn immers moeilijk als een homogene groep te beschouwen. Net als andere jongeren
kunnen zij dan ook op een aantal punten grondig van elkaar verschillen. Eén ding hebben
deze jongeren alvast gemeen: ze bevinden zich in een moeilijke situatie met een diversiteit