Een nieuwe kans voor particulieren en voor - Curatoren.nl

naar gelang van de omstandigheden - indien de belangen van de boedel zwaarder wegen
dan het in het gegeven geval ingeroepen belang bij eerbiediging van zijn priveleven - van
hem medewerking aan een onderzoek zijn persoon betreffende kan worden gevergd”.
Het ging in dit geval over de vraag of de gefailleerde verplicht kon worden om mee te
werken aan een psychiatrisch onderzoek, dat er toe zou kunnen leiden dat aanspraak
gemaakt kon worden op een uitkering van een arbeidsongeschiktheidsverzekering bij
hypotheek. Art. 66 Fw maakt het mogelijk dat deskundigen worden ingeschakeld, en onder
omstandigheden kan dit ook een psychiater zijn. Dit aspect heeft, evenals de
inbewaringsstelling, raakvlakken met de toepassing van de mensenrechtverdragen.
Er wordt bij faillissement als het ware een momentopname gemaakt van het vermogen ten
tijde van de aanvrage, al valt ook hetgeen verworven wordt tijdens de procedure in de
boedel. De Fw houdt, afgezien van de artt. 173a e.v. over de voortzetting van het bedrijf van
de gefailleerde, geen rekening met toekomstige bezittingen of toekomstige mogelijkheden
om inkomsten te verwerven.
Exempties
Art. 21 Fw noemt een zeer beperkt aantal goederen dat niet valt onder het algehele
faillissementsbeslag, zie tevens art. 175, lid 2 Fw. Deze beperkingen dateren nog van voor
1838, de periode voor de industrialisatie en de consumptiemaatschappij. Wij treffen er
onder meer aan “eene koe, of twee zwijnen, of twee geiten of vier schapen (..) met stroo
en voeder voor een maand”. Voor ambachtslieden gelden enige exempties met het
oogmerk hen niet te beroven van de middelen waarmee zij hun beroep uitoefenen. Als
achtergronden van deze uitzonderingen op het alomvattende vermogensbeslag noemt de
MvT: “Het strookt noch met de belangen van de schuldeischers, noch met die van de
maatschappij den schuldenaar van alles te berooven. Hem uit zijne woning te zetten, hem
alle huisraad te ontnemen, tot de laatste penning van hem te eischen, is het zekerste
middel om hem voor goed tot den bedelstaf te brengen, en tevens voor de schuldeischers
alle kans te doen verloren gaan om na de insolventie, hetgeen zij dan nog tekort komen,
ooit terug te zien. De humaniteit eischt, dat de schuldenaar bij alle noodzakelijke
gestrengheid toch menschelijk wordt behandeld; het welbegrepen belang van de
schuldeischers wordt gediend, indien men den schuldenaar de mogelijkheid laat zijn eigen
kost te verdienen en later nog weer eens tot welstand te komen; het belang der
maatschappij vordert dat de schuldenaar niet armlastig wordt of in verzoeking kome op
oneerlijke wijze zich een levensonderhoud te verschaffen” (van der Feltz I, p. 348).
Een tweede exemptie betreft het inkomen van de debiteur. De curator bepaalt in overleg
met de RC welk gedeelte van diens loon de gefailleerde mag houden om te voorzien in zijn
levensonderhoud. Dat gedeelte blijft buiten het beslag. Als motivering wordt genoemd: “De
gefailleerde zal er belang bij houden ijverig te arbeiden. Naarmate hij meer verdient zal het
deel, dat hem wordt toegekend, grooter kunnen zijn, daar de RC dat deel wel in percenten
zal bepalen, indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven” (van der Feltz I, p. 353).
Tegen deze beslissing van de RC kan geen beroep worden ingesteld. Het is gebruikelijk dat
bij faillissementen de wettelijke grenzen voor loonbeslag worden aangehouden, al zijn
curatoren in de praktijk wel geneigd rekening te houden met het feit dat bepaalde vaste
lasten niet van de ene dag op de andere kunnen worden teruggebracht.
Akkoorden
Kwijtschelding van het restant van de schulden is alleen mogelijk indien de debiteur een
akkoord aanbiedt, dat door een zeer grote meerderheid van zijn crediteuren wordt
60
Een nieuwe kans voor particulieren en voor ondernemers