Oude gebouwen nieuwe functies - Evert Verhagen

een creatieve hotspot te worden. Er liggen concrete plannen om op het
ters van creatieve bedrijvigheid tot stand te brengen. De interactie tussen de
complex van de dienst Stadsbeheer ongeveer honderd atelierwoningen te
verschillende economische sectoren is te zwak ontwikkeld. De vraag vindt het
realiseren. Ook de voormalige Cobercofabriek biedt kansen voor presentatie-
aanbod niet snel genoeg en vice versa.
en bedrijfsruimten. In de toekomst liggen er mogelijkheden voor verbindingen
De studies van ETIN en SLAK zoomen in op de aard en de omvang van de mis-
met Rijnboog en het Spijkerkwartier.
match tussen de vraag naar en aanbod van ruimten voor creatieve bedrijven.
De binnenstad van Arnhem is een gemengd gebied met een groot verzorgings-
Uit deze studies blijkt dat in de sector creatieve zakelijke dienstverlening zich
gebied voor de regio wat betreft winkelen, horeca en cultuur. Een mooie mix
de komende vijf jaar een grote vraag van ca. 25.000 m2 kantoorruimte afte-
van druk en luidruchtig, sjiek en duur, goedkoop en kansrijk. Met veel publiek,
kent. In kwantitatieve zin is dit, met name tegen de achtergrond van de huidige
grote omzetten en hoge huurprijzen in de winkelstraten Ketelstraat, Rogge-
kantoormarkt, te matchen. In kwalitatief opzicht is er een mismatch: de aanstraat,
Koningstraat en Jansstraat. Met het nieuwe Musiskwartier positioneert
geboden kantooreenheden zijn veelal te groot; het prijsniveau is te hoog; en
het centrum zich weer als vanouds als een van de betere winkelcentra van
het lijkt moeilijk om tegemoet te komen aan de gebruikelijke garantievereisten
Nederland. De meeste winkels zijn onderdeel van grote ketens, met een
van de verhuurders van kantoorruimten. Ook bij de toegepaste kunsten wordt
beperkt aantal merkwinkels in het hogere marktsegment. Hoewel Arnhem
een toenemende vraag gesignaleerd: ca. 20.000 m2 bedrijfs-, werk- en atelier-
bekendstaat als een stad van mode en cultuur is het winkelbestand in de
ruimte. Naar verwachting is deze vraag in kwantitatieve zin lastig te beant-
binnenstad op dit punt nog weinig verrassend. De ambitie is dan ook om het
woorden. Ook hier is een kwalitatieve mismatch. Niet wat betreft geografische
profiel als winkelstad voor mode, vormgeving en lifestyle te versterken: milieus
ligging, diversiteit en typologie, maar nadrukkelijk wel in relatie tot de wens
voor talent, eigenzinnige ontwerpen, pilotstores, flagship- en lifestylewinkels,
naar permanente ruimten en de specifieke combinatie van wonen en werken
presentatieplekken en expliciete verbanden met evenementen als de Mode
(op één plek en toch gescheiden). SLAK stelt in de autonome kunsten een
Biënnale.
fors stijgende vraag naar permanente ateliers en atelierwoningen vast.
Met name het stegencircuit (Kerkstraat, Kortestraat, Weverstraat, Rijnstraat)
Er is momenteel een wachtlijst van 1350 ondernemers voor een atelier
en de stegen direct ten zuiden van de Korenmarkt lenen zich voor een derge-
of atelierwoning. Er is een toenemende vraag naar ruimten voor specifiek
lijke invulling. De bestaande kwaliteitsretail en een aantal nieuwe impulsen
gebruik (bijvoorbeeld van musici en beeldhouwers en gezamenlijke ruimten
zoals Humanoid, Trix en Rees en Coming Soon illustreren dit en versterken
voor experiment, presentatie en ontmoeting). Daarbij hebben slechts 98 van
de verkleuring.
de 846 ateliers/atelierwoningen die SLAK momenteel beheert een permanente
222 Rijnboog biedt mogelijkheden om op middellange termijn een nieuw segment
status. Er zijn 748 ateliers op tijdelijke basis (1-5 jaar) beschikbaar. Dit tijde- 223
van de detailhandel aan te boren. Met name de grootschalige geplande nieuwlijke
aanbod kent veel beperkingen. Zo maakt tijdelijkheid gewenste investerinbouw
bij de Mandelabrug biedt aanknopingspunten voor een grote speler in
gen onrendabel. Deze worden dan ook niet gedaan, waardoor de aangeboden
het topsegment van mode, design en lifestyle aangevuld met kleinere speciaal-
ruimten minder aan de vraag voldoen. Tijdelijkheid belemmert bovendien de
zaken. Ook het Havenkwartier, waar het Kunstencluster (een krachtenbundeling
doorstroming. Het beperkt de professionalisering van SLAK. Het tijdelijke aan-
van museum, schouwburg en filmtheater) zal verrijzen, is een uitgelezen kans
bod loopt daarnaast, vanwege de economische druk op herbestemming en
voor vernieuwende horeca- en winkelconcepten.
herontwikkeling, de komende jaren substantieel af.
In het Stationsgebied aan de Oude Kraan ontstaat, tot slot, een cluster van
De onderzoeken van ETIN en SLAK bevestigen het beeld dat vooral ruimte
creatieve opleidingen. Naast ArtEZ heeft ROC Rijn IJssel zich er inmiddels
voor doorstarters een aandachtspunt is. Het geschetste streefbeeld en de
gevestigd. Het Hoofdkwartier vervult er een belangrijke rol als knooppunt in
uitkomsten van de genoemde studies zijn in een tweetal proeftuinbijeen-
het creatieve netwerk. Coehoorn, een gebied ten noorden daarvan, biedt in
komsten gepresenteerd aan en bediscussieerd met vertegenwoordigers van
afwachting van de tweede fase van Rijnboog kansen voor tijdelijke functies.
creatieve ondernemers, beheerders van werkruimten/ateliers (G72 en SLAK),
corporaties (Portaal, Vivare en Volkshuisvesting Arnhem), ontwikkelaars en
Stap 2: toetsen streefbeeld
beleggers (Johan Matser Projectontwikkeling, Giesbers, AM, Kondor Wessels,
De haalbaarheid van dit streefbeeld is getoetst aan de hand van studies
Rabobank). Tijdens deze sessies zijn de kansen, knelpunten en actiepunten
van ABF Research (2006), ETIN Adviseurs (2006) en Stichting Atelierbeheer
SLAK (2007) en discussies tijdens proeftuinbijeenkomsten met stakeholders.
nader verkend. Dit vormde de input voor de volgende stap.
Tijdens deze bijeenkomsten werd vooral de mismatch tussen de vraag- en
Stap 3: expliciteren kansen, aandachtspunten en actiepunten
aanbodkant van ruimten voor creatieve ondernemers besproken.
De partners van bestaande en potentiële coalities steunen het streefbeeld.
Onderzoek van ABF Research onderschrijft het streefbeeld. Arnhem in het
Sterker nog, een aantal partners is al bezig om concrete kansen te verzilveren
algemeen en de genoemde wijken rondom de binnenstad in het bijzonder
Projectontwikkelaar Johan Matser ontwikkelt in het stegenstelsel in de binnen-
beschikken over uitstekende condities voor het ontstaan en verder opschalen
stad een multifunctionele locatie voor wonen, ateliers en kleinschalige detail-
van creatieve milieus. Tenminste in theorie. De bovengenoemde studies brenhandel,
en beheerder en ontwikkelaar van creatieve bedrijfsverzamelgebouwen
gen immers twee belangrijke belemmeringen aan het licht. Arnhem heeft ten
G72 programmeert het Singelkwartier op de grens van het Spijkerkwartier met
eerste een tekort aan juist die milieus waarin de groei in landelijk perspectief
de binnenstad, de Enk aan de Velperweg en de Federatie in Centrum-Oost.
de afgelopen jaren het meest krachtig is geweest, namelijk de creatieve werk-
Woningcorporaties verbinden zich met de culturele sector in Arnhem voor
plaatsen en transactie/marktmilieus. Daarnaast is op dit moment de lokale
de programmering van het ‘podium’ bij de onderdoorgang van parkeergarage
vraag naar creatieve diensten en producten onvoldoende om duurzame clus-
Langstraat in de binnenstad (Corporatie Portaal in samenwerking met CASA,