Oude gebouwen nieuwe functies - Evert Verhagen

omdat dergelijke functies bij de herontwikkeling van de nieuwe stadsonderde-
van de herontwikkeling op zich, heeft het gewenste marktgerichte maar
len van Hengelo niet voor de Hazemeyerlocatie zijn voorzien. Bij de gemeente
creatieve totaalconcept dus extraverte, namelijk toeristische en recreatieve
Hengelo is de herontwikkeling van Hazemeyer op dat moment nauwelijks in
doelstellingen.
beeld en zoals dat zo vaak gaat bij dergelijke complexen, de dan vigerende
De gehandhaafde waardevolle gebouwen staan, in afwachting van verdere
bestemmingen zijn ongeschikt. Uiteindelijk besluit de eigenaar in 2005 om
restauratie, nog deels leeg. Een aantal van deze gebouwen heeft een
het gebied te revitaliseren met een integraal concept, waarin diverse elkaar
tijde lijke invulling, aanvankelijk sporadisch (2006), later regelmatig (2007)
versterkende functionaliteiten worden verweven. Men wordt tot deze keuze
en inmiddels intensief. De interim-activiteiten hebben bijgedragen aan publi-
verleid, enerzijds omdat er meer draagvlak voor lijkt te bestaan en er zodoende
citeit en enthousiaste reacties van inwoners en ondernemers. Zo langzamer-
met meer snelheid en doelgerichtheid kan worden ontwikkeld, anderzijds
hand staan de programmering en de mogelijkheden van Hazemeyer goed
omdat de ervaringen met revitalisering van industrieel erfgoed in toenemende
op het netvlies van de Hengeloër. Er is met enige regelmaat ‘leven in de
mate aantonen dat een multifunctionele aanpak, waarin creatieve impulsen
brouwerij’ en de eerste pioniers trekken nieuwe initiatieven en bezoekers
worden gecombineerd met meer commerciële gebruikers en reguliere stads-
aan. Gaandeweg ontstaan meer vaste inkomsten en daarmee groeit een
functies, succesrijk kan zijn.
basis voor een gezonde langjarige exploitatie van de gehele locatie. Zo hebben
De Van Hoogevest Groep besluit tot een samenwerking met Walas
zich zo’n twintig kleinere creatieve bedrijven gevestigd in de gebouwen C01
The Maverick om de conceptuele en economische ontwikkeling van het voor-
en B04 (zie afb.), vinden er diverse tentoonstellingen en activiteiten plaats
malig Holec-Hazemeyerterrein, voortaan Hazemeyer Hengelo genoemd, daad-
in gebouw B06 en wordt gebouw C03 momenteel gebruikt als tijdelijke
krachtig en praktijkgericht te kunnen aanpakken. Om het multifunctionele
theaterruimte. In de eindsituatie is deze functie gepland in het naastgelegen
project integraal en effectief te kunnen realiseren en exploiteren, is een
gebouw C04. In december 2007 hebben er al zo’n veertig mensen een
speciaal op Hazemeyer Hengelo afgestemde onderneming opgericht met
werkplek gevonden.
de naam De Creatieve Fabriek BV.
Op hoger schaalniveau heeft Hazemeyer inmiddels zonder meer een bij-
De Creatieve Fabriek investeert in het bouwen van coalities. In brede zin
zondere attentiewaarde. Provincie, regio en gemeente zijn zich er terdege
wordt gewerkt aan de interactie met de provinciale overheid, culturele en
van bewust dat de Hazemeyerlocatie door haar maat en schaal, het indus-
sociale instellingen, kunstenaars, onderwijsinstellingen, lokale ondernemers
triële erfgoed en de unieke inkadering tussen sporen een zeer bijzondere
en naburige projecten. De kennismaking met ondernemers uit de binnenstad
positie inneemt in het stimuleren en verankeren van creatieve bedrijvigheid
180 en de actoren van de naburige Twentse projecten leiden tot relevante uitwisseling
van informatie en een langzaam maar gestaag toenemend onderling
vertrouwen. Vooral de aanvankelijk stroef verlopende relatie met de gemeente
Hengelo groeit tot een samenwerking waarin resultaten worden geboekt.
In een aantal stappen ontstaat een nauwe samenwerking, waarin op verschillende
niveaus intensief wordt overlegd en gewerkt aan de toekomst van
Hazemeyer. De inspanningen van beide op het creatieve vlak vallen op bij de
provincie Overijssel, die besluit met een subsidie aan de gemeente de broedplaatsfuncties
van Hazemeyer te ondersteunen.
Naast de onderbouwing en uitwerking van de noodzakelijke gegevens komt
na verloop van tijd een vruchtbare uitwisseling van randvoorwaarden, ideeën,
ambities en kansen tot stand. Uit al deze resultaten heeft de gemeente
Hengelo rond de jaarwisseling 2007–2008 een Nota van Uitgangspunten
opgesteld, die voortaan leidraad zal zijn bij de herontwikkeling van Hazemeyer
Hengelo.
in stad en regio.
181
Het project
Hengelo kent een omvangrijk en indrukwekkend arsenaal aan industrieel
erfgoed. Het behouden en het tot uitgangspunt nemen bij de verdere herstructurering
en ontwikkeling van de stad, biedt mogelijkheden om de historie
van de stad sterker te doen leven in de toekomst. Het industrieel erfgoed op
het terrein van Hazemeyer Hengelo biedt bijzondere kansen om deze ambitie
waar te maken. Door realisatie van een stuk creatieve stad wordt dynamiek
en diversiteit toegevoegd aan de redelijk eenzijdige economische structuur
van Hengelo. Het integrale concept is multifunctioneel en moet een complete
en bruisende aanvulling op de binnenstad en de belendende revitaliseringprojecten
rondom de voormalige Storkcomplexen opleveren. Het totaalconcept
dient zich (boven)regionaal te profileren. Behalve de introverte doelstellingen
Creatieve economie als ontwikkelingsinstrument
Creatieve economie kan van grote waarde zijn bij de revitalisering van regio’s
waar de traditionele industrie is verdwenen. In onbruik geraakte industriële
gebouwen blijken bij uitstek geschikt. De geschiktheid voor uiteenlopende
gebruikers, de meervoudig geschikte stramienmaten en de uitnodigende
authenticiteit hebben grote aantrekkingskracht op vindingrijke en initiatiefrijke
ondernemers. In economische revitaliseringprocessen is het belangrijk dat
creatieve en ondernemende geesten, jongafgestudeerden en startende ondernemers
broedplekken vinden in die omgeving. Creatieve economie ontstaat
door een symbiose van creatieve broedplaatsen en het reguliere bedrijfsleven.
Hazemeyer wil in elk geval één van dergelijke broedplaatsen langdurig mogelijk
maken. Sinds september 2007 is een broedplaats ingericht die wordt
gebruikt door zo’n dertig creatieve ondernemers, die samen nieuwe productideeën
ontwikkelen, daarin gesteund door de Provincie Overijssel.
Hazemeyer Hengelo heeft De Creatieve Fabriek een aantal doelstellingen
meegegeven:
– het gebied op een niet-traditionele wijze tot ontwikkeling brengen;
– vooral aandacht geven aan de ontwikkeling en consolidatie van een
creatieve economie binnen een duurzame economische entourage;
– het bereiken van een onderscheidende integrale formule die duurzaam
geëxploiteerd moet kunnen worden.
Creatieve bedrijvigheid
Met De Creatieve Fabriek wordt gerefereerd aan begrippen als de ‘creatieve
klasse’ en de ‘creatieve stad’. De creatieve economie wordt beschouwd als
stuwende factor in een zich vernieuwende regionale economie. Voortdurende