Oude gebouwen nieuwe functies - Evert Verhagen

278
Bronnen
Aalst, P. van der, A. Hardorff & P. Horsten,
2007. Custard met een creatief smaakje.
Uncover! 1 (1), p. 7-12.
ABF Research, 2007a. Kansen voor
creatieve milieus in de Randstad. Delft:
ABF Research. In opdracht van de ministeries
van VROM en EZ.
ABF Research, 2007b. Cultuurimpuls
stedelijke vernieuwing. Delft: ABF
Research. In opdracht van het minis terie
van OCW.
ABF Research (in productie). Creatieve
milieus in Nederland: proeftuinen creatieve
economie. Delft: ABF Research.
In opdracht van Habiforum.
ANP, 2008. Meer banen in creatieve
sector in Amsterdam. AD 15 februari.
Atzema, O.A.L.C., V.A.J.M. Schutjens
& P. Korteweg, 2006. Springplank of
zwem bad? Het effect van bedrijvencentra
op huurders. Utrecht: BC Hooghiemstra/
Vondelparc.
Barber, B.R., 2007. De infantiele con sument:
hoe de markt kinderen bederft,
volwassenen klein houdt en burgers
vertrapt. Amsterdam: Ambo Anthos.
Bell, D., 1973. The coming of post­
industrial society: a venture in social
forecasting. New York: Basic Books.
Blokzijl, K., 2008. Experiment en
commercie in creatief Prenzlberg: een
kwalita tief onderzoek naar de invloed van
milieu factoren op de ontwikkeling van
de crea tieve ondernemer in Prenzlauer
Berg, Berlijn. Masterscriptie Universiteit
Utrecht.
Boomkens, R., 1994. Kritische massa:
over massa, moderne ervaring en popcultuur.
Amsterdam: Van Gennep.
Bourdieu, P., 1971. Le marché des
biens symboliques. L’Annee Sociolo gique,
22, p. 49-126.
Cook, S.D.N.B., 1999. Bridging episte mo -
logies: the generative dance between
organizational knowledge and organizational
knowing. Organizational Science
10 (4), p. 381-400.
Castells, M., 1996. The rise of the network
society: the information age: economy,
society and culture. Cambridge:
Blackwell Publishers.
Clevers, R., 2006. Creatief Walhalla in
centrum Rotterdam. AD 28 september.
De Stad bv, 2005. Noties Kernteam
12 09 2005. Amsterdam: de Stad bv.
De Stad bv, 2006a. Creatief ondernemen
in Twente. Amsterdam: de Stad bv.
De Stad bv, 2006b. De Arnhemse
Crea toop. Amsterdam: de Stad bv.
De Stad bv & Stad en Mens, 2006.
Talent maakt Leiden creatief. Amsterdam:
de Stad bv.
Dewey, J., 1939. Logic: the theory
of inquiry. New York: Henry Holt and
Company.
Dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting,
2004. Ontwikkelingsvisie Coolhaveneiland.
Rotterdam: dS+V.
Dijstelbloem, H., 2007. Democratie
anders: Politieke vernieuwing volgens
Dewey en Latour. Amsterdam: Universiteit
van Amsterdam.
Drucker, P., 1993. Post­capitalist
society. New York: Harperbusiness.
Duursma, M., 2006. Geen duikboten
meer, maar waterstofkarretjes. NRC
Handelsblad 21 september, p. 15-16.
ETIN Adviseurs, 2006. Huisvesting
creatieve bedrijven: wat, waar en hoe?
’s-Hertogenbosch: ETIN Adviseurs.
Fischer, R. & W. Ury, 1981. Getting to yes.
Cambridge: Houghton Mifflin Company.
Florida, R., 2002. The rise of the
creative class; and how it’s transforming
work, leisure, community and everyday
life. New York: Basic Books.
Florida, R., 2005. Cities and the
creative class. New York: Routledge.
Gemeente Arnhem, 2002. Cultuurvisie
Arnhem 2001–2005–2015. Arnhem:
gemeente Arnhem.
Giddens, A., 1991. Modernity and
self­identity: self and society in the late
modern age. Cambridge: Polity Press.
Groep, R. van der., 2005. De geo-
gra fische inbedding van beeld en geluid.
Netwerken van creativiteit en reproductie
in de audiovisuele industrie van Amsterdam
en Hilversum. In: H. Ernste &
F. Boekema, De cultuur van de lokale
economie, de economie van de lokale
cultuur. Assen: Koninklijke van Gorcum,
p. 109-128.
Groep, R. van der & R. Röling, 2005.
Audiovisuele sector maakt reclame voor
de buurt. Rooilijn 38 (7), p. 322-327.
Hall, P.G., 1998. Cities in civilization.
New York: Pantheon Books.
Hemel, Z., 2002. Creatieve steden!
Den Haag/Delft: Ministerie van VROM
& Vereniging Deltametropool.
Jacobs, J., 1961. The death and live of
great American cities. New York: Random
House.
Klein, N., 2000. No logo: taking aim at
the brand bullies. London: Flamingo.
Kloosterman, R.C. & E. Stegmeijer,
2004. Delirious Rotterdam: architectuur
in Rotterdam als economisch cluster.
Agora 20 (1).
Kloosterman, R.C., M. Lavanga, E.
Stegmeijer & J. Haijen, 2007. Proeftuinen
– Cultuur als hefboom voor de lokale
economie. De cases Helsinki, Manchester,
Lille, Milaan en Birmingham. Onderzoek
in opdracht van de Proeftuinen
Creatieve Economie. Amsterdam: s.n.
Laclau, E., 1996. Emancipation(s).
New York: Verso.
Landry, C. & F. Bianchini, 1995.
The creative city. London: Demos.
Loeber, A., 2004. Phronesis in the
risk society. These Universiteit van
Amsterdam.
Manshanden, W.,P. Rutten, P., W. J.
Muskens & O. Koops, 2004. De creatieve
industrie in Amsterdam en de regio.
Delft: TNO.
Manshanden, W., P. Rutten, P. de Bruin
& O. Koops, 2005. Creatieve industrie
in Rotterdam. Delft: TNO.
Marlet, G. A. & C. M.C.M. van Woerkens,
2004. Atlas voor gemeenten 2004.
Utrecht: Stichting Atlas voor Gemeenten.
Marlet, G.A. & M.C.M. van Woerkens,
2005. Atlas voor gemeenten 2005.
Utrecht: Stichting Atlas voor Gemeenten.
Marx, K. & F. Engels, 1848. The
communist Manifesto. In: K. Marx &
F. Engels, 1969. Selected works: volume
I. Moskou: Progress Publishers.
Meerberg, K., 2008. Ben ik verplicht
om in Rotterdam te blijven? NRC Handelsblad
12 januari, p. 7.
Metze, T.A.P., 2007. The power of
discu rsive boundaries in deliberative
practices. In conference on interpretative
policy analysis. Amsterdam, May-June
2007.
Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Deelgemeente
Delfshaven, Woonbron &
Stads wonen, 2006. Convenant Coolhaveneiland.
Rotterdam: s.n.
Pine, B.J. & J.H. Gilmore, 1999. The
experience economy. Boston: Harvard
Business School Press.
Porter, M.E., 1998. Clusters and the
new economics of competition. Harvard
Business Review 76 (6), p. 77-90.
Rein, M. & D. Schon, 1993. Reframing
policy discourse. In: F. Fischer &
J. Forester. The argumentative turn in
policy analysis and planning. Durham:
Duke University Press, p. 145-166.
Rotterdamse Raad voor Kunst en
Cultuur, 2007. Culturele Staalkaart
Rotterdam. Rotterdam: s.n.
Saris, J. & J. Brouwer, 2005. Stedelijke
regio’s concurreren met creativiteit.
In: E. Verhagen (red.), Creativiteit en
de stad. Rotterdam: NAi Uitgevers,
p. 108-145.
Scott, A.J., 2000. The cultural economy
of cities. London: Sage Publications
Ltd.
Sligter, A., 2008. Spijkerkwartier houdt
vol, met of zonder hoeren. de Volkskrant
12 februari.
Star, S.L. & J.R. Griesemer, 1989.
Institutional ecology, ‘translations’
and boundary objects: amateurs and
professio nals in Berkeley’s Museum of
Vertebrate Zoology, 1907–39. Social
Studies of Science 19 (3), p. 387-420.
Staveren, A. van, 2007. Zonder wrijving
geen glans: leren samenwerken bij
veran dering en innoveren. Amsterdam:
van Gorcum.
Stichting Atelierbeheer SLAK, 2007.
Swyngedouw, E., 1997. Neither global
nor local: ‘glocalization’ and the politics
of scale. In: Cox, K.R., Spaces of globalization.
Reasserting the power of the
local. New York: The Guilford Press. Ch. 6.
Teisman, G., 2005. Publiek management
op de grens van chaos en orde: over
leidinggeven en organiseren van complexiteit.
Den Haag: Sdu Uitgevers.
Todorovic, G., 2008. Meer kansen
voor starters. De Echo 16 januari.
Velden, C. van der, 2007. Raymann
gered voor Rotterdam. AD 12 maart.
Wanders, J., 2007. Creatief in Rotter dam.
de Volkskrant 22 oktober, p. 11.
Willigenburg, H. van, 2007. Rotterdam
heeft het (niet?). De Pers 28 oktober.
Wittebrood, K. & T. van Dijk, 2007.
Aandacht voor de wijk. Den Haag: SCP.
Zeeuw, F. de, 2007. De engel uit het
marmer: reflecties op gebieds ­ontwik keling.
Delft: TU Delft.
Over de auteurs
Rob Bekenkamp is sinds 2005 mededirecteur/eigenaar
van Doorbraak, Bureau
voor Stedelijke Vernieuwing in Rotterdam.
Bekenkamp heeft specifieke ervaring op
het vlak van stedelijke gebiedsontwikkeling
en is geruime tijd werkzaam geweest op
het gebied van kunst en cultuur en betrokken
bij projecten die wij momenteel vatten
onder de noemer creatieve economie.
Daarnaast was hij directeur van een middelgroot
poppodium en hoofd Events &
Marketing voor Europa bij GMI.
Jean Baptiste Benraad is directeur-
bestuurder van Stadswonen, dé studenten-
en jongerenhuisvester van Rotterdam.
Hij heeft in zijn lange ervaring met deze
klantgroepen ervaren dat deze jonge
mensen met een ‘open mind’ (daardoor)
vaak creatief de beste pioniers zijn voor
gentrification in de stedelijke vernieuwing.
Gezien de betekenis van bestaande
(monumentale) kantoorgebouwen voor
het historisch besef, heeft Benraad er
een specialisatie van gemaakt om deze
complexen voor dit doel te transfomeren.
Roel Bergijk is teamleider bij de
gemeente Leiden. Zijn werkterrein bevat
o.a. cultuur, onderwijs en economie. Hij
heeft ruime ervaring op het gebied van
ruimtelijk- economische projecten. Vanaf
2005 is hij op lokaal niveau actief met
de creatieve economie. Hij is van huis
uit jurist en in Leiden afgestudeerd in het
Nederlands recht.
Luke Bruins is directeur van Red
Concepts, dé gebiedsontwikkelaar van
creatieve stadszones. Red Concepts is
een jong, gedreven en landelijk opererend
bedrijf dat actief is op het gebied van
(historische) herontwikkelingsopgaven
waar bij synergie ontstaat die economische,
maatschappelijke en promotionele meerwaarde
voor een stad genereert. Voorbeelden
van zones die worden ontwikkeld
door Red Concepts zijn het Veemarktkwartier
in Tilburg, MediaWharf in Amster -
dam en de Triple O Campus in Breda.
Marc Coenders is zelfstandig leerarchitect
en adviseert organisaties over
het versterken van hun lerend en innovatief
vermogen. Zijn passie ligt bij het
faciliteren van leernetwerken en Communities
of Practice. Coenders studeerde
onderwijskunde en management van
leren en ontwikkeling. Hij bereidt een
proefschrift voor over de relatie tussen
ruimte en leren.
Simon van Dommelen is cultuurwetenschapper
en sinds 2003 werkzaam bij de
Stad bv als projectadviseur. Hij heeft zich
hier gespecialiseerd in projecten die gaan
over creatieve economie en stedelijke
herontwikkeling. Naast zijn werk volgt Van
Dommelen de master in Strategic Urban
Studies van het NICIS Institute in samenwerking
met de Nederlandse School voor
Openbaar Bestuur.
Renée Hoogendoorn is directeur
Gebieds ontwikkeling AM en plaatsvervangend
directeur AM Grondbedrijf. AM is een
van de grootste vastgoedontwikkelaars
van Nederland. AM ontwikkelt op basis
van zijn motto ‘inspiring space’ en met
een gebiedsgerichte aanpak (veelal vanuit
grondposities) gemengde woon-werkgebieden.
Roel de Jong is sinds 2007 directeur
a.i. van de Stichting Kinetisch Noord op
de NDSM-werf. Daarnaast is hij project-
leider voor het Ontwikkelingsbedrijf
Gemeente Amsterdam, specifiek in het
centrumgebied Amsterdam-Zuidoost. Hij
heeft onder meer de projectleiding van het
GETZ-project met als onderdeel onder
andere een cultuurgebouw met Stichting ZO!
Hans Karssenberg is met Nelleke Penninx
initiatiefnemer van de Coalitie voor
het Olympisch Gebied. Hij is directeur van
Stipo, kennisteam voor stedelijke ontwikkeling.
Als senior projectleider en trainingsleider
werkt hij aan gebiedsontwikkeling,
strategie, visie en concept ontwikkeling.
Hij is medeoprichter van het internationale
netwerk voor stad en cultuur ErasmusPC.
Roland Kluskens is sinds 1998 in
diverse functies werkzaam bij de gemeente
Arnhem. Hij was onder meer projectleider
integraal jeugdbeleid en programmamanager
maatschappelijk vastgoed.
Momen teel levert hij als senior beleidsmedewerker
Cultuur een bijdrage
aan het Arnhemse cultuurbeleid in het algemeen
en de ontwikkeling en uitvoering
van beleid op het vlak van creatieve economie,
beeldende kunst en vorm geving,
kunst in de openbare ruimte, en ‘Cultuur
in Rijnboog’ in het bijzonder.
Ab van Luin is sinds maart 2000
adjunct-directeur van Habiforum en verantwoordelijk
voor het praktijk programma.
Binnen de Habiforum- programma’s ‘Meervoudig
Ruimtegebruik’ en ‘Vernieuwend
Ruimtegebruik’ heeft hij het concept van
Communities of Practice in de praktijk
van de ruimtelijke ordening tot ontwikkeling
gebracht. Daarvoor was hij werkzaam
bij de Directie Kennis van het hoofdkantoor
van Rijkswaterstaat als hoofd van de
afdeling Innovatie-impuls en Kennismanagement.
Jeroen Maters is sinds 1993 directeur
van Maters & Hermsen Journalistiek in
Leiden, een bureau gespecialiseerd in bedrijfsjournalistiek
met ruim vijftig journalisten
en vormgevers. Hij is tevens
initiatiefnemer en conceptontwikkelaar
van het Huis van de Communicatie
en maakt deel uit van de kerngroep die
Leiden als communicatiestad ontwikkelt.
Tamara Metze studeerde cum laude af
in de politicologie en in de wetenschapsdynamica
aan de Universiteit van Amsterdam.
Sinds 1998 werkt zij als adviseur
voor de Stad bv. Tevens is zij als universitair
docent bestuurskunde verbonden aan
de Universiteit van Tilburg. Metze bestudeert
en doceert de (on)mogelijkheid van
innovatie in samenwerking in de ruimtelijke
ordening.
Nelleke Penninx werkt bij de gemeente
Amsterdam, tot voor kort als projectleider
bij stadsdeel Oud-Zuid, en thans bij het
Metro-team van de Dienst Ruimtelijke Ordening.
Daar werkt ze aan de metropolitane
ambities van Amsterdam, in het bijzonder
aan de olympische ambities van de
stad. Zij won als roeister een
zilveren medaille tijdens de Olympische
Spelen van Sydney.
Corien Rodenburg werkt als innovatiemanager
‘Amersfoort Creatieve Stad’ aan
de ontwikkeling, programmering en publiciteit
van broedplaats Het Oliemolenkwartier.
Ze is eigenaar van NRG Consult en
werkt als procesmanager en coach in de
creatieve sector. Ze begeleidt ondernemers,
kennisinstellingen en steden op
het vlak van positioneren, veranderen en
leiderschap ontwikkelen en geeft lezingen
over Creatieve Economie en Co-Creation.
Jeroen Saris is socioloog, directeur
en oprichter van de Stad bv. Hij is expert
op het gebied van creatieve economie,
gebiedsontwikkeling en strategievorming.
Zijn motto: een stad functioneert pas als
creativiteit, kennis, technologie en organisatie
een verbond aangaan. Deze inspiratie
ligt ten grondslag aan de Proef tuinen
Creatieve Economie. Het vermogen tot
coalitievorming is de sleutel voor herontwikkeling.
Begin jaren negentig was Jeroen
Saris wethouder Ruimtelijke Oordening
in Amsterdam.
Gerben van Straaten is directeur van
de WTM Holding Groep in Nederland en
Canada. Hij studeerde Nederlands, economisch
recht en filosofie aan de Universiteit
van Groningen en vervolgde zijn studie
in Canada, om zich te bekwamen in
de economische en ontwerptechnische
aspecten van conceptueel stedelijk ontwerp
en consumententechnieken. In de
werkpraktijk ligt inmiddels vijftien jaar ervaring
met conceptuele ontwikkeling van
publieksgenererende objecten, revitalisering
en ontwikkeling.
Evert Verhagen is oprichter en eigenaar
van REUSE BV. REUSE verzorgt onder
andere een opleiding voor de Rijksgebouwendienst
en is trekker van de
herontwikkeling van een voormalig abattoir
in Casablanca, Marokko. Voorheen
was hij projectmanager voor de herinrichting
van de Westergasfabriek. In 2003 introduceerde
hij Richard Florida voor het
eerst bij het Nederlandse publiek op de
door hem georganiseerde conferentie
‘Creativiteit en de Stad’. Samen met Simon
Franke verzorgde hij Creativiteit en
de stad, een bundel essays naar aanleiding
van deze conferentie.
Leo Versteijlen werkt sinds 2000 bij
Het Oosten als directeur Projectontwikkeling.
Met de overgang naar Kristal werd
zijn functie Regiodirecteur en momenteel
maakt hij deel uit van de directie met als
taakveld conceptontwikkeling en het aansturen
van de operatie. Voorheen werkte
hij onder meer in de Rotterdamse stadsvernieuwing
en beproefde hij het architectenvak
bij Mart van Schijndel. Nadien was
hij zelfstandig adviseur voor onder andere
Het Oosten, Bouwfonds Eindhoven en
Bouwfonds Utrecht met de conceptuele
fase van het project als belangrijkste aandachtspunt.
Rob Vooren is werkzaam bij de gemeente
Amsterdam. Aanvankelijk als stedenbouwkundige
en thans als procesmanager
is hij betrokken bij de
herontwikkeling van de Noordelijke IJ-oever,
waarvan de NDSM-werf een deelgebied
is. Hij is mede-initiator van het traject
dat de NDSM-werf tot de grootste
creatieve broedplaats van Amsterdam
heeft geleid en heeft met dit project deelgenomen
aan het Europees onderzoekproject
Urban Catalysts.
Harrie Vranken studeerde sociale geografie/planologie
aan de universiteit van
Nijmegen. Sinds 1993 is hij werkzaam bij
Economische Zaken van de gemeente
Hengelo. Als senior beleidsmedewerker is
hij vooral betrokken bij de ontwikkeling en
herontwikkeling van bedrijventerreinen en
binnenstedelijke locaties. De verbinding
tussen (creatieve) economie en hergebruik
van industrieel erfgoed heeft zijn
speciale interesse.
279