148 149 boven Cascobouw in de NDSM-loods, door Dynamo Architecten. onder Ontwerp van Poolen Architekten voor Mediafusion op het Oliemolenkwartier in Amersfoort. De 9 Straatjes in Amsterdam met zijn fijnmazige stedenbouwkundige structuur en multifunctioneel gebruik. De ideale voedingsbodem voor spontane interactie en creativiteit.
Concept ontmoet gebouw en expositieruimte. Harry van ’t Hof: ‘De industriële omgeving biedt ruimte voor deze Het kan ook anders. De Meelfabriek in Leiden stond op de nominatie te worden afgebroken, verscheidenheid aan behoeften. Daarom worden in de ene hal van De Creatieve Fabriek een sta-in-de-weg voor de woningbouw waar Leiden, door ruimtegebrek binnen de lofts gebouwd en wordt de andere hal zo kaal en helder mogelijk gehouden, zodat deze gemeentegrenzen, dringend behoefte aan had. Dat dit industriële monument er nog steeds voor elk gebruik geschikt is.’ staat, is te danken aan het feit dat Van der Wiel Bouw het gekocht heeft, aan volhardende Het is een andere manier van ontwikkelen, geleidelijker, minder topdown en zonder lawine- stads bewoners en de monumentenwet. De <strong>nieuwe</strong> eigenaren zagen vooral grote kansen op kapitaal. Ook de ‘sense of place’ krijgt de tijd zich te ontwikkelen als functie en doel groep nog de woonmarkt. De woningcorporatie SLS werd partner voor de ontwikkeling van studen- niet vaststaan. Door een evenwichtige verhouding in de tijd tussen uitgaven en inkomsten tenhuisvesting, onder meer in de silo’s. De befaamde Zwitserse architect Peter Zumthor is worden de risico’s beperkt en ontstaat in een vroeger stadium een rendement op de inves te- uitgenodigd het ontwerp te maken voor een programma van wonen, lofts, studenten, starters en voorzieningen. Het resultaat is fascinerend, maar de studentenwoningen zijn in de nieuwringen.bouw ondergebracht omdat de silo’s daarvoor niet geschikt bleken te zijn. Van creatieve Variëteit en ensemble: het agglomeratievoordeel economie was indertijd nog geen sprake. In ‘Communicatiestad Leiden’ (zie casus Leiden Industriële complexen en oude wijken hebben het voordeel van de schaal en de verscheiden- p. 246) wordt beschreven hoe de ontmoeting met het concept heeft plaatsgevonden. Het heid aan <strong>gebouwen</strong>, waardoor het ensemble net als een stad een variëteit aan sferen en <strong>functies</strong> Huis van de Communicatie is een visie op de <strong>nieuwe</strong> fase in de economische ontwikkeling kan herbergen. Variëteit is nu net wat de creatieve economie nodig heeft. Consumenten en van de Leidse binnenstad. De Meelfabriek heeft de poorten geopend voor de terugkeer bezoekers komen niet alleen voor de ene creatieve producent, maar ook voor de belevenis van de symbolische productie in het hart van de stad. Het uitzicht vanuit de horeca op het van het geheel. Een integraal concept en een collectieve programmering zijn essentieel voor dak van het gebouw geeft een beeld van de markt die de communicatiesector vanuit Leiden de waardevorming in de creatieve economie (zie hoofdstuk 4). Voor de architect ligt de opgave kan bestrijken: van de Zuidas in Amsterdam tot de ministeries in Den Haag en de Kop van in het vormgeven van het totaalconcept met routing voor het publiek, en ruimte te laten Zuid in Rotterdam. voor de creatieve ondernemer om zijn eigen stempel te zetten. Eén probleempje is nog niet opgelost: het hergebruik van de silo’s. Door de constructie Harry van ’t Hof: ‘Het is onze taak een geheel te maken van het terrein, een stedenbouw- en de maat zijn deze niet gemakkelijk in te vullen met <strong>functies</strong> in de creatieve economie. kundige eenheid erin te brengen. Daarom hebben we twee straten in oost-westelijke richting Afbreken gaat ook niet, want de silo’s zijn beschermd door de monumentenstatus. ontworpen, met twee pleinen: één zakelijk en een ander op het zuiden als ontmoetingsplaats De match tussen creatieve gebruikers en het gebouw komt zelden voort uit de functionaliteit met horeca. Ruimtes met deze hoogte en afmetingen zou je niet bedacht hebben, maar nu van het gebouw. Het is vooral het verhaal en de ligging, de ‘sense of place’. Het verhaal van ze er zijn kan je de hoogte uitbuiten en door iets spectaculairs erbovenop te plaatsen de weg 150 de veranderde economische functie, de respectvolle wijze waarop Zumthor in zijn ontwerp van het station naar De Creatieve Fabriek wijzen. Ruimtelijk-economisch moet het ook als 151 omgaat met de monumentale waarde van de architectuur en ligging in de stad komen uitermate een geheel gaan werken, waarbinnen de industriële sfeer en de creativiteit de aantrekkelijk- goed overeen met de vestigingseisen van de creatieve sector. De symbolische productie bouwt heid bepalen, die in andere <strong>functies</strong> (wonen, horeca en belevenis) in waarde wordt omgezet.’ zelf iets op wat we ‘de <strong>nieuwe</strong> reputatie van de plek’ (Luc Vrolijks) zouden willen noemen. Het concept van het geheel is van groot belang voor de exploitatie. De huren van de experimentele ondernemers kunnen alleen laag worden gehouden als elders in het gebouw geld Leven en werken in het creatieve tijdperk kan worden verdiend. Wie de Hazemeyerhal in Hengelo binnenloopt, bijvoorbeeld om een kunsttentoonstelling Jan Poolen (Poolen Architekten) spreekt in dezelfde termen over Rohm & Haas in Amersfoort. ter gelegenheid van de de Wolvecampprijs te zien, wordt getroffen door de schoonheid van ‘De plek is interessant omdat we daar evenementen kunnen organiseren voor de stad en van- de ruimte. De hoogte, de lichtinval, de robuuste kolommen, de hoge ramen en de rondgang wege de dynamiek van samenwerking met andere creatieve ondernemers en kunstenaars. op de eerste verdieping doen denken aan een mediterrane overdekte markt. Eens stond dit Het is een prachtig gebouw, met een vijf meter hoge hal, een glazen dak, spanten en details gebouw vol stampende en stinkende machines die sissende en snerpende geluiden maakten. die blijk geven van een ambachtelijk vakmanschap. Wij willen dat combineren met nieuw- Nu is het een oase van rust, waar de tentoongestelde schilderijen door de lichtinval prachtig uitkomen. De ruimte is groot, maar tegelijk intiem. De hal nodigt uit tot publieksevenementen, bouw en krijgen die vormen en maten als een cadeautje mee.’ zoals tentoonstellingen, markten, ontmoetingen en conferenties. Dat is precies wat de creatieve De stad in de stad bedrijvigheid nodig heeft: ruimte voor belevenis en publiek. De architect van De Creatieve Wonen, werken, vrije tijd en cultuur lopen in het creatieve milieu in elkaar over. De creatieve Fabriek Harry van ’t Hof ziet het als zijn taak de architectuur van Hazemeyer weer in oude klasse is geen ‘leisure class’. Integendeel, de creatieve werkers kunnen vaak niet ophouden luister te herstellen. ‘Het gaat erom het gevoel voor het industriële weer te kunnen beleven, met werken. Zij combineren een calvinistische arbeidsmoraal met een hedonistische levens- een soort industriële nostalgie.’ instelling, zegt Florida. De levensstijl wordt aangepast aan het creatieve proces. Als deadlines Hazemeyer is een voorbeeld van een andere, meer geleidelijke aanpak. De ontwikkelaar moeten gehaald, wordt er doorgewerkt in de avond en het weekend. Als er even geen inspiratie zoekt samen met de eerste gebruikers naar een definitieve bestemming. De herontwikkeling is, wordt het tijd om bij te tanken. Daarvoor is nodig dat de verschillende <strong>functies</strong> in de nabij- wordt gefaseerd en afgestemd op de wijze waarop behoeften van de gebruikers zich ontwikheid zijn. In het informele ontmoetingsklimaat van de horeca, op binnenpleinen, terrassen kelen. Veel creatieve ondernemers willen wonen en werken combineren in een pand of en exposities wordt even vanzelfsprekend professionele kennis uitgewisseld als nieuwtjes in een complex. De individuele creatieve ondernemer zoekt voor de eigen productiewerk- over trends, modes en events die je niet mag missen. zaamheden relatief goedkope bedrijfsruimte, liefst casco, zodat hij eigen programma kan Wijken uit negentiende en begin twintigste eeuw lenen zich daar het meest voor door de ontwikkelen en zijn eigen stempel erop kan drukken. Sommige creatieve bedrijven, bijvoor- aanwezigheid van etalages, de maatvoering en de plafondhoogte. De ruimtelijke variëteit is beeld meubelmakers of beeldende kunstenaars, hebben hoge ruimtes nodig. Anderen willen de reden dat de creatieve milieus, met uitzondering van de productiemilieus (ABF Research met hun atelier een statement afgeven. Als totale groep gebruikers van een locatie hebben 2008) zich voornamelijk in deze delen van de stad bevinden. de creatieve ondernemers behoefte aan gezamenlijke voorzieningen: een balie, horeca Arnhem baseert een stedelijke herontwikkelingsstrategie op dit fenomeen. Voor de omgeving
Change language