Oude gebouwen nieuwe functies - Evert Verhagen

Ontwerp Platform Arnhem en de kunstenaars van G.A.N.G.). De corporatie
binnen het programmaonderdeel ‘stimuleren creatief ondernemerschap’ zijn:
Volkshuisvesting Arnhem werkt samen met de gemeente aan de herbestem-
GO! (Gelderland Onderneemt), 100% Mode Klarendal en Coming Soon.
ming van de Coehoornkazerne in Klarendal en samen met Stichting Atelier-
2 Om de creatieve economie te laten groeien moet er in een stad een kritibeheer
SLAK aan de invulling van het Stadsbeheercomplex in Centrum-Oost.
sche massa aan potentiële opdrachtgevers zijn. De mate waarin aan deze
De gemeente is bezig met de herbestemming van de Sociale Academie en
voorwaarde wordt voldaan, verschilt naar gelang de focus van het bedrijf.
panden in het voormalige prostitutiegebied in het Spijkerkwartier en de tijde-
De gemeente kan een rol spelen in het ontsluiten van de markt voor creatieve
lijke herbestemming van de school aan de Boulevard Heuvelink op de grens
ondernemers door te verbinden. De gemeente kan verschillende rollen bespe-
van het Spijkerkwartier en Centrum-Oost. Uiteindelijk wil de gemeente deze
len. Ze kan als opdrachtgever functioneren, maar ook als initiator van businessprojecten
in samenwerking met een partner ontwikkelen, maar deze heeft
2-businessactiviteiten en evenementen. Daarnaast kan ze de ontwikkeling
zich nog niet aangediend.
van netwerken ondersteunen. Projecten binnen het programmaonderdeel
Het gezamenlijk verzilveren van deze kansen heeft geleid tot een aantal aan-
‘ verbinden’ zijn: Made in Arnhem, CASA, OPA en OMA. Overigens moet niet uit
dachtspunten. In relatie tot de noodzaak van voldoende kritische massa en
het oog worden verloren dat veel creatieve ondernemers hun markt ver buiten
om concurrentie te voorkomen, is het belangrijk goed na te denken over de
Arnhem hebben, vaak zelfs internationaal, zoals op het gebied van mode.
branchering en thematisering van de verschillende creatieve milieus. Wat laat
3 Om de herkenbaarheid van het lokale cultuur- en evenementenbeleid te
je waar landen? Daarnaast moet goed over de fasering worden nagedacht.
versterken, werken wij momenteel aan het bijstellen en actualiseren van de
Welke initiatief pak je wanneer op?
afzonderlijke culturele beleidskaders en leggen wij meer expliciete relaties
Bij de beantwoording van deze vragen zullen de ontwikkelaars zich moeten
met de verschillende waarden van kunst en cultuur, de ketendynamiek en
laten leiden door de behoeften van met name doorstarters, de gewenste
de kruispunten.
keten van creatieve milieus, de wijkgerichtheid of stedelijkheid daarvan
4 De creatieve keten van vakonderwijs, creatie, productie, distributie en
en de gewenste mix (zie hoofdstuk 2). Dit is een mix van bedrijfjes: starters,
detail handel moet compleet zijn om te spreken van een sterke creatieve
doorstarters en gearriveerden; van sectoren in de creatieve economie; van
sector in de stad of regio. Qua onderwijsaanbod is de uitgangspositie van
commerciële en niet-commerciële ondernemers en van functies als werken,
Arnhem zonder meer goed te noemen. De stad beschikt over een aantal
wonen en ontmoeten. Daarbij beschikt iedere wijk over unieke condities en
belangrijke creatieve vakopleidingen op alle niveaus die ondernemers en
kansen. Dat vergt maatwerk en kost veel tijd. Er zal daarom gewerkt worden
personeel voor de creatieve bedrijven voortbrengen. Projecten/initiatieven/
226 aan duurzame gebiedsgerichte coalities. Als laatste aandachtspunt is het
maatregelen binnen het programmaonderdeel ‘kennisinfrastructuur creatieve 227
belangrijk dat de gemeente duidelijkheid verschaft over haar belang en hande-
stad’ zijn: de Arnhemse Methode, Lectoraten innovatie, creatieve economie
lingsmogelijkheden. In Hengelo was dit bijvoorbeeld ook een belangrijk aan-
en mode (HAN, ArtEZ), Cultureel Masterplan Arnhem (CHORA) en Organza
dachtspunt. De gemeente dient een actievere rol te spelen in het faciliteren
(Europees kennisnetwerk en twinning-project).
van creatieve initiatieven en tegelijkertijd voor consistent beleid en uitvoering
5 Een van de eerste vereisten voor een bloeiende creatieve economie is
zorgen.
een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor creatieve ondernemers. Ruimte voor
crea tieve bedrijven is een belangrijke concurrerende vestigingsfactor gewor-
Stap 4: opstellen programma Arnhem Creatieve Economie
den tussen de steden in Nederland die de creatieve economie aan zich willen
Dit is de stap waar de gemeente momenteel middenin zit. Bij de vorige stappen
binden. Binnen de creatoop-strategie worden voor verschillende soorten
heeft de gemeente zich vooral geconcentreerd op de vastgoedkant van het
bedrijven nieuwe ruimten ontwikkeld. Daarbij wordt gefocust op de milieus
vraagstuk. Dit is niet verkeerd: nadenken over gebouwen en plekken blijkt altijd
die Arnhem nu mist, namelijk de creatieve werkplaats- en transactiemilieus
een goed vehikel om je inhoudelijke lijnen uit te zetten. Nu is het echter zaak
om die lijnen weer met elkaar te verbinden. Inzet op de creatieve economie
(zie Inleiding).
van een stad is namelijk meer dan een bouwopgave. Arnhem is hard aan het
Reflectie en lessen
werk om de doelen, inspanningen en middelen met de verschillende coalities
Over het algemeen zijn de lessen uit de Proeftuinen Creatieve Economie
verder in te vullen. Daarbij zijn de volgende programmalijnen ingezet:
goed vergelijkbaar met die van Arnhems parallelle deelname aan de Kopgroep
1 Om de doelstellingen op het gebied van de creatieve economie te realise-
Maatschappelijk Vastgoed. De Kopgroep is een vergelijkbaar kennisnetwerk
ren, zal de gemeente sterk de nadruk leggen op het stimuleren van onder-
van steden dat zich richt op vragen rondom sociale bouwstenen in wijken en
nemerschap in de creatieve sector. Ondernemerskwaliteiten zijn belangrijk
de rol en functie van maatschappelijke voorzieningen hierin. De Kopgroep heeft,
om een startende onderneming tot een succes te maken en om groei te reali-
ten behoeve van het congres ‘Bouwstenen voor sociaal’ (oktober 2007), een
seren. Primair is dat natuurlijk de verantwoordelijkheid van de bedrijven zelf,
aantal spelregels voor het Nieuwe Programmeren bedacht die sterk correspon-
maar de gemeente en de Kamer van Koophandel hebben in de loop der jaren
deren met de vraagstukken waarmee creatieve milieus worstelen:
een uitgebreid pakket aan ondersteuningsmaatregelen (subsidies, fondsen,
– Sociaal boven fysiek, een praktijk die wonen, werken, maar ook ontmoeting,
coachingstrajecten) voor startende en doorstartende ondernemers ontwikkeld.
ontplooiing en ontspanning strategisch inzet als katalysator van stedelijke
Ook de vakopleidingen timmeren stevig aan de weg om creatief, innovatief en
vernieuwing.
kennisintensief ondernemerschap bij hun studenten en docenten te bevorderen.
– Kansen boven knelpunten. Een werkwijze waarin het bestaande niet een
De inzet is het totale pakket te toetsen aan de behoeften van de creatieve
obstakel maar juist de bron is voor het nieuwe. Niet de knelpunten maar de
sector en waar nodig aan te passen. Projecten, initiatieven en maatregelen
kansen van een gebied zijn het mentaal vertrekpunt, een benadering die voort-