Breedte geneesmiddelenpakket - Index of

de interpretatie van dit criterium lijkt dan ook niet haalbaar. Uitsluiting van zorg op dit
criterium is dan ook bijna niet voorgekomen (zie ook bijlage 1).
Voorts is het onduidelijk waarop het criterium noodzakelijkheid betrekking heeft. Voor
het bepalen welke geneesmiddelen in het pakket dienen te zitten, is het in het algemeen
voldoende als er één indicatie bestaat waarvoor aan de vier criteria is voldaan; tenzij de
aanspraak wettelijk expliciet gekoppeld is aan een of meerdere indicaties. In de praktijk
blijkt het uitsluiten van complete voorzieningen moeilijk. In discussies worden steeds
individuele patiënten naar voren geschoven voor wie de zorg wel als noodzakelijk
bestempeld kan worden. Hierdoor wordt in de praktijk de werkzaamheid van het
criterium noodzakelijkheid uitgehold: alle zorg is altijd wel voor een specifieke
patiëntengroep noodzakelijk en blijft dan ook in het pakket. Een andere doelstelling kan
zijn om voorschrijven buiten het bewezen indicatiegebied te belemmeren. Dan zou het
eerste criterium van de Commissie-Dunning moeten worden toegepast op één indicatie
per behandeling/geneesmiddel en niet op alle mogelijke indicaties. Op deze manier
kunnen meer nuances worden meegenomen in de besluitvorming en wordt meer recht
gedaan aan individuele verschillen. De opvolgende beleidsadviezen en visies zoals die
van de Commissie Van Winzum en de Ziekenfondsraad gaan dan ook allemaal al uit
van indicaties. Dit rapport volgt dezelfde lijn.
Tot slot, in de Nederlandse pakketdiscussie is onder meer door de Commissie-Dunning
en de WRR een onderscheid gemaakt tussen de zorgsectoren care, cure en preventie.
Alhoewel dit onderscheid in ogen van sommige auteurs artificieel is, omdat alle
zorgvormen betrekking hebben op gezondheidsbevordering en verpleging, is de vraag
relevant of verdere uitwerking van de criteria van de Commissie-Dunning niet
gedifferentieerd zou moeten worden naar de aard van de zorg. De commissie Dunning
zelf heeft hier op verschillende plaatsen in het rapport op gewezen, en ook de WRR is
die mening toegedaan. Tot welke verschillen dit echter precies zou leiden in de
toepassing van de Dunning criteria is onduidelijk.
Concluderend, er zijn verschillende overwegingen die betrokken moeten worden in het
verder uitwerken van noodzakelijkheid. Op de eerste plaats zal de relatieve betekenis
van noodzakelijkheid terug gebracht moeten worden in de discussie. Daarbij zal dan
moeten worden aangegeven waarop dit criterium betrekking heeft (een specifiek
indicatie gebied of een interventie?), en of het mogelijk is het criterium noodzakelijkheid
op een wetenschappelijk onderbouwde manier uit te werken voor de verschillende
zorgsectoren. Dit wordt uitgewerkt in paragraaf 2.2. In paragraaf 2.3 staat de vraag
centraal of er een nadere invulling gegeven kan worden aan noodzakelijkheid in
absolute zin, waarbij de doelstelling was om middels toepassing van de
gemeenschapsgerichte benadering de collectieve verantwoordelijkheid te begrenzen.
© iMTA, Rotterdam april 2001 18