Breedte geneesmiddelenpakket - Index of

Dat de kwaliteit van leven gewichten ook al gebruikt worden bij het berekenen van de
doelmatigheid, kan de vraag oproepen of nu niet twee keer hetzelfde wordt gemeten. Dit
is echter niet het geval. Bij het berekenen van de doelmatigheid worden kwaliteit van
leven gewichten gebruikt om het effect van een behandeling uit te kunnen drukken in
Quality Adjusted Life Years (QALYs). Hier is het increment van belang, ofwel de
toename in gezondheid. QALYs worden daarbij gebruikt voor het kwantificeren van deze
gezondheidswinst. Bij het beoordelen van het criterium noodzakelijkheid middels
kwaliteit van leven gewichten gaat het er niet om hoeveel QALYs gewonnen worden,
maar om te bepalen waar op de kwaliteit van leven schaal de betreffende QALYs
gewonnen worden. Hier wordt dus niet gekeken naar de potentiële gezondheidseffecten,
maar naar de plaats van de ziekte op de schaal van gezondheid. Doelmatigheid en
noodzakelijkheid blijven dus onafhankelijk, ondanks dat ze allebei worden bepaald op
basis van de kwaliteit van leven gewichten.
2.2.3 Ziektelast en het beloop van een aandoening
Ziektes verschillen niet alleen van elkaar in de ernst van de aandoening, maar ook in het
beloop van een ziekte. Zo komen sommige ziekten vooral voor bij jongeren, en andere
bij ouderen. En waar sommige voorzieningen bedoeld zijn voor de behandeling van
acute aandoeningen, zoals een hartaanval of brandwonden, zijn andere voorzieningen
bedoeld voor de behandeling van chronische en progressieve aandoeningen.
Bijvoorbeeld bij diabetes mellitus ontbreekt de noodzaak tot acuut ingrijpen, terwijl op
lange termijn diabetes wel invaliderende gevolgen kan hebben, zoals blindheid of
nierfalen. Bij de beoordeling van de noodzakelijkheid van een behandeling moet
rekening gehouden worden met deze verschillen in het beloop (levensduur en acuutheid
van een behandeling) van een ziekte. Hieronder wordt betoogd dat dit mogelijk is door
gebruik te maken van de gemiddelde ziektelast tijdens de resterende levensverwachting
die een patiënt of patiëntengroep zou hebben wanneer deze in normale gezondheid zou
verkeren.
Een eerste vraag die nu aan de orde is, is in hoeverre de resterende levensverwachting
van een patiënt een oordeel over de ziektelast zou mogen beïnvloeden. Stel
bijvoorbeeld dat er twee patiëntengroepen zijn met een levensbedreigende aandoening,
in groep A is de gemiddelde leeftijd 40 jaar, in patiëntengroep B is dit 70 jaar. De
resterende levensverwachting voor de patiënten in groep A zou gemiddeld nog 40 jaar
per individu zijn wanneer ze genezen worden, wat groter is dan de gemiddelde
resterende levensverwachting in groep B (circa 10 jaar). De vraag is of behandeling in
groep A dan ook als meer noodzakelijk gezien kan worden dan het redden van het leven
van patiënten in groep B. Wij stellen ons hier op het standpunt dat voor beide patiënten
behandeling even noodzakelijk is. Dit sluit aan bij het gegeven dat de Nederlandse zorg
onder andere gebaseerd is op solidariteit tussen jong en oud, afwijkingen hiervan
worden gezien als leeftijdsdiscriminatie. Beide patiëntengroepen moeten dus
geclassificeerd worden in dezelfde categorie van ziektelast, in dit geval categorie '6'
omdat beide patiënten anders zouden sterven.
© iMTA, Rotterdam april 2001 23