Breedte geneesmiddelenpakket - Index of

Het kan worden opgemerkt dat het voorstel om de doelmatigheidsdrempel te variëren
haaks staat op het advies van de WRR om juist een vaste drempel voor doelmatigheid
te hanteren in verschillende categorieën van ziektelast (Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid, 1997). Dit verschil weerspiegelt een bekend conflict tussen twee
verschillende opvattingen over een rechtvaardige verdeling. De eerste opvatting is het
utilitarisme: dit schrijft voor dat voor maatschappelijke besluitvorming die verdeling het
meest wenselijk is waarin de totale gezondheidswinsten het grootst zijn; de tweede
opvatting is egalitair: deze schrijft voor dat voor maatschappelijke besluitvorming die
verdeling het meest wenselijk is waarbij de baten weliswaar kleiner zijn, maar meer
gelijk verdeeld. Beide opvattingen zijn te verdedigen vanuit normatief oogpunt, en het
innemen van een standpunt hieromtrent is puur een keuze. Alleen de maatschappelijke
voorkeuren kunnen doorslaggevend zijn in een keuze tussen deze twee benaderingen.
Zoals hierboven is toegelicht lijkt het streven naar een gelijke verdeling wel degelijk een
rol te spelen naast het streven naar efficiëntie. Het iMTA model zou dan beter aansluiten
bij de maatschappelijke voorkeuren dan het WRR model. Dit argument wordt verder
ondersteund doordat het iMTA model wel in staat is schijnbare inconsistenties in
vergoedingsbesluiten uit het verleden te verklaren, wat niet kan met behulp van het
WRR model.
5.2 Differentiatie in doelmatigheidsdrempels op basis van ziektelast
Met behulp van de categorieën van noodzakelijke zorg die in hoofdstuk 2 beschreven
zijn, is het betrekkelijk eenvoudig om de interactie tussen de criteria ziektelast en
doelmatigheid verder uit te werken. Men kan simpelweg de doelmatigheidsdrempel,
waaraan een interventie wordt getoetst, differentiëren naar de categorie van ziektelast.
Een behandeling die in categorie ‘1’ van ziektelast valt, zal aan strengere eisen voor
doelmatigheid moeten voldoen dan een behandeling in categorie 2 en hoger.
De moeilijkheid bij het differentiëren van de doelmatigheidsdrempel tussen de
verschillende categorieën van noodzakelijkheid, is om de doelmatigheidsdrempels voor
deze categorieën vast te stellen. De centrale vraag is dan hoe de waardering van
gezondheidswinst in termen van kosten per QALY verandert naarmate de ziektelast
hoger wordt ingeschat. Deze relatie kan bepaald worden door de sterkte van de
maatschappelijke voorkeur voor gelijkheid te meten. Een typisch resultaat van dergelijk
onderzoek is dat dezelfde stijging op de kwaliteit van leven schaal hoger gewaardeerd
wordt naarmate het startpunt op deze schaal lager ligt. In plaats daarvan ziet men een
afnemende meerwaarde van gezondheidswinst naarmate de winst hoger op de QALY
schaal ligt, ook wel beschreven als compressie van maatschappelijke waarderingen aan
de bovenkant van de schaal (Nord, 1999). Dus, er is geen lineaire relatie tussen
ziektelast en de doelmatigheid, maar er is sprake van een exponentiële functie.
© iMTA, Rotterdam april 2001 45