Breedte geneesmiddelenpakket - Index of

Hierbij realiseren we ons dat ook andere posities mogelijk zijn. Bijvoorbeeld, vanuit een
rechtvaardigheidsgedachte kan ook verondersteld worden dat de patiënten in groep A
meer recht hebben op zorg dan patiënten in groep B, omdat groep A nog minder
gezondheid genoten heeft. Dit kan verklaard worden vanuit een streven naar gelijke
gezondheidsuitkomsten, en vanuit de wet van de afnemende meeropbrengsten. Het is
niet ondenkbaar dat dit soort overwegingen in de toekomst een zwaardere rol gaan
spelen, wanneer door vergrijzing en toenemende medische mogelijkheden de druk op
het gezondheidszorg budget verder toeneemt en de schaarste in de zorg groter wordt.
Echter op dit moment lijkt er nog geen maatschappelijke bereidheid om de solidariteit
tussen jong en oud te doorbreken; dit zou eerder gepercipieerd worden als
leeftijdsdiscriminatie dan als een streven naar rechtvaardige verdeling. Met het gegeven
dat patiënt A nog meer jaren kan winnen, wordt overigens nog steeds wel rekening
gehouden, namelijk in het doelmatigheidscriterium: de kans dat een ingreep voor patiënt
A doelmatig is, is groter dan die voor patiënt B, omdat de laatste minder QALYs kan
winnen.
Een tweede vraag die samenhangt met het beloop van een ziekte is hoe de ziektelast
kan worden vastgesteld van een progressieve aandoening. In het geval van stabiele
toestanden zoals bij blijvende invaliditeit is ziektelast constant en daarom eenvoudig
vast te stellen. Bij veel chronische aandoeningen daarentegen is het bepalen van de
ziektelast moeilijker, omdat deze aandoeningen een progressief verloop hebben. De
vraag is daarom hoe de ziektelast bepaald moet worden bij progressieve aandoeningen,
waarbij de ziektelast toeneemt over de jaren terwijl het besluit over de behandeling nu
genomen moet worden. Wanneer uitgegaan wordt van de kwaliteit van leven op het
moment van interventie wordt de ziektelast onderschat, omdat de patiënt vanuit die
toestand wegzakt naar slechtere toestanden. Wanneer uitgegaan wordt van de zwaarste
toekomstige gezondheidstoestand wordt de ziektelast overschat, omdat die problemen
zich nog niet voordoen. Niet alleen de begin- en eindtoestand zijn dus relevant, maar
ook de snelheid waarmee de gezondheidstoestand verslechtert. Wanneer een ziekte
een sneller progressief beloop kent, komt de patiëntengroep eerder in categorieën met
grotere ziektelast dan wanneer een ziekte een langzaam progressief beloop kent. Om
daarmee rekening te houden moet gebruik gemaakt worden van de gemiddelde
ziektelast gedurende de resterende levensverwachting van de patiëntengroep indien de
aandoening afwezig zou zijn. Verslechtert een toestand sneller, dan wordt de ziektelast
groter. Zo wordt ziektelast een functie van de waarderingen uit tabel 2, en de
progressiviteit van een aandoening. Hoe de gemiddelde ziektelast berekend moet
worden, wordt toegelicht in paragraaf 2.2.5.
In de definitie van ziektelast die hier gepresenteerd wordt, wordt geen rekening
gehouden met het onderscheid tussen herstelbare schade en onherstelbare schade,
waarop de WRR wees in haar rapport Volksgezondheidszorg (Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid, 1997). Het kan voorkomen dat twee aandoeningen hetzelfde
beloop hebben in termen van ziektelast en progressiviteit, maar dat de schade van de
ene aandoening nog te herstellen is, maar die van de andere niet. Maar zou dit een rol
© iMTA, Rotterdam april 2001 24