Breedte geneesmiddelenpakket - Index of

Bijlage 1 Historisch perspectief
Inleiding
In dit historisch perspectief wordt uiteen gezet op welke wijze de twee Dunning criteria
“noodzakelijkheid” en “eigen rekening en verantwoording” in het verleden uitgewerkt zijn.
Uit deze analyse volgt dat de uitwerking die in het huidige rapport aan “noodzakelijkheid”
en “eigen rekening en verantwoording” gegeven worden niet geheel nieuw zijn. De basis
voor de uitwerking in het huidige rapport is reeds herkenbaar in de uitwerking van de
Dunning criteria door de Commissie Van Winzum, de voormalige Ziekenfondsraad en de
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) [1, 2, 3, 4]. Daarnaast volgt
de operationalisatie van het criterium noodzakelijkheid de ontwikkeling in de
internationale wetenschappelijke literatuur op het gebied van de gezondheidseconomie
en gezondheidszorgbeleid.
De historische analyse laat zien dat de rol voor het criterium 'eigen rekening en
verantwoording' beperkt is geweest. Daarnaast laat de analyse zien dat de term
noodzakelijkheid, net als de termen doelmatigheid, kwaliteit van leven en lifestyle, een
sterke normatieve lading heeft. Dit resulteert erin dat de verschillende deelnemers in de
discussie aan het debat de criteria vaak verschillend definiëren, hetgeen misverstanden
veroorzaakt.
Historische ontwikkeling
Commissie Dunning
Het werk van de Commissie Keuzen in de Zorg, beter bekend onder de naam “De
Commissie Dunning”, vormt het startpunt van deze historische analyse [1]. De opdracht
van de commissie was om tot een systematiek te komen voor keuzen in het
verstrekkingenpakket. Eind 1991 komt de commissie met een voorstel om de inhoud van
het ziekenfondspakket te toetsen aan de hand van een viertal criteria: noodzakelijkheid,
werkzaamheid, doelmatigheid en eigen rekening en verantwoording. De commissie komt
daarbij met een uiterst krachtige metafoor: de Trechter van Dunning, met daarin de vier
criteria als opeenvolgende, steeds fijner wordende zeven. Binnen deze metafoor zal de
niet-noodzakelijke zorg op de eerste zeef blijven liggen, daarna kan worden getoetst of
de zorg werkzaam en doelmatig is. Als laatste valt dan te bezien of de zorg niet voor
eigen rekeningen en verantwoording kan komen. Omdat de doelstelling van het huidige
rapport beperkt is tot het uitwerken van de criteria 'noodzakelijkheid' en 'eigen rekening
en verantwoording', beperkt de historische analyse zich tot het in kaart brengen van de
ontwikkelingen rond de twee genoemde criteria.
© iMTA, Rotterdam april 2001 65