Demografische ontwikkelingen 2010-2040 - Planbureau voor de ...

EEN
Figuur 1.15
Leerlingen/studenten per onderwijssector, 1990-2030
2,0
1,6
1,2
miljoen
Primair onderwijs
Voortgezet onderwijs
Middelbaar onderwijs
Hoger onderwijs
0,8
0,4
0,0
pbl.nl
1990 2000 2010 2020 2030
Bron: OCW (2013)
krijgen volgens de prognose tussen 2010 en 2020 te
maken met een daling van het aantal 4-11-jarigen.
Vooral buiten de Randstad en Flevoland zijn er veel
gemeenten waar de aantallen tot 2020 fors gaan dalen,
soms zelfs meer dan een kwart. De gemeenten met
een daling van het aantal 4-11-jarigen tellen samen in
2022 168.000 kinderen in deze leeftijdsgroep minder
dan in 2012 (ruim 16 procent krimp). Tegenover de
dalers staat een kleine groep stijgers, waar het aantal
4-11-jarigen in dezelfde periode met 67.500 toeneemt
(bijna 13 procent groei). De stijgers zijn vooral de
grote(re) steden zowel in als buiten de Randstad, en
daarnaast enkele kleine(re) sterk christelijke
gemeenten, zoals Barneveld, Bunschoten, Katwijk en
Urk.
• Tussen 2025 en 2040 neemt in de meeste gemeenten
het aantal 4-11-jarigen weer toe; in 2037 wordt het
maximum bereikt, met 1,54 miljoen. Die groei is echter
niet gelijk verdeeld over Nederland. De groei vindt
vooral plaats in de Randstad en de grotere steden in de
rest van het land. Hiertegen over staat dat in de
periode 2025-2040 vooral in Drenthe en Groningen het
aantal 4-11-jarigen afneemt. Rond 2040 zijn er naar
verwachting nog altijd bijna 300 gemeenten waar het
aantal 4-11-jarigen lager is dan nu. Dat geldt vooral voor
de plattelandsgemeenten in Noord-, Oost- en
Zuid-Nederland.
Regionale ontwikkelingen: bevolking 12-16 jaar
• De ontwikkelingen in het basisonderwijs werken op
iets langere termijn door in het voortgezet onderwijs:
een groot deel van de 4-11-jarigen bereikt een jaar of
zes later de middelbareschoolleeftijd (figuur 1.17). Na de
daling in het basisonderwijs treedt in de meeste
gemeenten in de komende jaren ook een daling op van
het aantal kinderen in het voortgezet onderwijs.
• In de periode 2010-2025 concentreert de groei zich in
de grotere gemeenten in en buiten de Randstad en
Flevoland, in de overige gemeenten krimpt in het
algemeen de basispopulatie van het voortgezet
onderwijs.
• In de periode 2025-2040 gaat in het gros van de
gemeenten het aantal 12-16-jarigen weer stijgen, niet
alleen in de grotere gemeenten in en buiten de
Randstad, maar ook in de daaromheen gelegen
gemeenten. Krimp komt vooral voor in de drie
noordelijke provincies, met uitzondering van de grotere
gemeenten hierbinnen.
Regionale ontwikkelingen: bevolking 17-25 jaar
• Op nationaal niveau is de bevolking in de leeftijdsklasse
17-25 jaar in 2025 ongeveer even groot als in 2010; op
regionaal niveau bestaat er echter een patroon van
groei naast krimp (figuur 1.18).
• Tussen 2010 en 2050 treedt de krimp in het algemeen
op in de (perifere) plattelandsgemeenten, terwijl groei
vooral wordt verwacht in de grotere steden en de
gemeenten in de buurt daarvan. De concentratie van
de groei wordt deels in de hand gewerkt doordat de
instellingen voor hoger onderwijs in het algemeen
gevestigd zijn in de grotere gemeenten. Opvallend is
dat in Groningen en Maastricht het aantal 17-25-jarigen
min of meer stabiel blijft. Deze gemeenten ontvangen
wel een instroom van jongeren die gaan studeren,
28 | Demografische ontwikkelingen 2010-2040