Demografische ontwikkelingen 2010-2040 - Planbureau voor de ...

DRIE
Tabel 3.3
Sociaal-demografische ontwikkelingen in de zeven krimpgebieden, 2010-2040 (2010=100)
Bevolking Huishoudens Eenpers.hh 0-19 20-64 65+
Eemsdelta 77 86 114 64 61 143
Oost-Groningen 90 99 135 81 72 159
De Marne 85 96 131 58 74 150
Parkstad Limburg 91 100 123 78 78 148
Maastricht Mergelland 100 103 111 98 92 128
Westelijke Mijnstreken 91 99 134 85 74 155
Zeeuws-Vlaanderen 86 93 120 78 70 141
Bron: CBS/PBL (2011)
82.000 af. De mate van krimp verschilt echter sterk
tussen de verschillende krimpgebieden. Vooral de
Eemsdelta lijkt aan de vooravond te staan van een sterke
bevolkingskrimp. In 2040 telt het gebied circa 23 procent
minder inwoners dan in 2010, wat neerkomt op een
afname van bijna 15.000 inwoners. Het krimpgebied
Maastricht Mergelland daarentegen, wordt slechts in
geringe mate geconfronteerd met bevolkingskrimp (tabel
3.3 en 3.4). In de 16 anticipeergebieden tezamen neemt
het aantal inwoners ook af, zij het in veel mindere mate.
In de periode tot 2040 wordt een daling voorzien van
circa 10.500 inwoners. Dit is echter een gemiddelde.
Kijkend naar de afzonderlijke anticipeergebieden, zijn er
zowel anticipeergebieden waar de bevolkingsomvang de
komende decennia daalt, als gebieden waarvoor een
bevolkingsgroei wordt voorzien. Die gebieden die
groeien, bijvoorbeeld West-Brabant, krijgen op een lager
ruimtelijk schaalniveau (bijvoorbeeld op het niveau van
kleine gemeenten) echter wel te maken met krimp. Het
Stadsgewest Breda binnen West-Brabant is echter wel
groeiende; evenals elders is dus ook op een lager
ruimtelijk schaalniveau de trek naar de stad zichtbaar.
Bij de huishoudensontwikkeling is het beeld nog
gemêleerder. Voor de krimpgebieden is tot 2040 een
huishoudensdaling van 7.300 huishoudens voorzien.
Maar daarbij moet worden opgemerkt dat sommige
gebieden meer krimpen dan andere gebieden, met
wederom de Eemsdelta als ‘top-krimper’. In Maastricht
Mergelland neemt het aantal huishoudens nog wat toe
tussen 2010 en 2040 (tabel 3.3 en tabel 3.4). In
tegenstelling tot de krimpgebieden, is van
huishoudenskrimp geen sprake in de anticipeergebieden.
Het aantal huishoudens neemt in de anticipeergebieden
naar verwachting toe met circa 154.100.
In de anticipeergebieden werkt het proces van
gezinsverdunning compenserend op de bevolkingskrimp
(De Jong & Van Duin 2009). In die gebieden neemt het
aantal eenpersoonshuishoudens met bijna de helft toe.
Volgens de regionale huishoudensprognose tellen de
anticipeergebieden in 2040 naar verwachting 207.400
meer eenpersoonshuishoudens dan in 2010. Ook in de
krimpgebieden gaat de voorziene huishoudenskrimp dus
hand in hand met een toename van het aantal
eenpersoonshuishoudens. Tot slot kunnen krimp en groei
ook naast elkaar bestaan binnen de gebieden. Zo geldt
voor krimpgebied Parkstad Limburg in 2025 vooral een
huishoudensdaling in de stedelijke gemeenten. De
landelijke gemeenten zien juist een huishoudensgroei (De
Jong & Verwest 2009).
In tegenstelling tot bevolkings- en huishoudensontwikkelingen
(in aantallen) is de richting van
leeftijdgerelateerde sociaal-demografische
ontwikkelingen eenduidig. Vrijwel zonder uitzondering
krijgen alle krimp- en anticipeergebieden te maken met
vergrijzing, ontgroening en een krimpende bevolking in
de werkzame leeftijd. In de krimpgebieden is circa 30
procent van de inwoners in 2040 65 jaar of ouder;
tezamen tellen de krimpgebieden dan bijna 82.000 meer
65-plussers dan in 2010. In Parkstad Limburg wonen in
2040 naar verwachting 23.500 meer 65-plussers dan in
2010 (tabel 3.3 en tabel 3.4). In de anticipeergebieden
neemt het aantal 65-plussers met bijna een miljoen toe;
een toename van maar liefst 80 procent. Vooral de
Rijnstreek in het Groene Hart staat aan de vooravond van
een stevige vergrijzing: het aantal 65-plussers gaat in de
periode 2010-2040 meer dan verdubbelen, wat neerkomt
op een toename van 19.800 ten opzichte van 2010.
De krimp- en anticipeergebieden zien niet alleen de
bevolking dalen maar ook de bevolking in de werkzame
leeftijd: de potentiële beroepsbevolking. Vooral in
anticipeergebieden is de daling sterk. In termen van
arbeidspotentieel ‘verliezen’ de anticipeergebieden
tezamen circa 331.400 potentieel werkenden (inwoners in
de leeftijd van 20 tot 65 jaar). Voor de krimpgebieden is
een daling van de potentiële beroepsbevolking voorzien
van 129.100.
68 | Demografische ontwikkelingen 2010-2040