Demografische ontwikkelingen 2010-2040 - Planbureau voor de ...

Bijlagen
1 Uitgangspunten van de regionale
prognose en de scenario’s van de
Ruimtelijke Verkenning
De beschrijving van verwachte en mogelijke
demografische ontwikkelingen in dit rapport is gebaseerd
op vooruitberekeningen in het kader van de CBS/PBL
Regionale bevolkings- en huishoudensprognose, en op
scenarioberekeningen in het kader van de Ruimtelijke
Verkenning 2011 van het PBL. De regionale prognose is
uitgevoerd met behulp van het model PEARL. In het
eerste deel van deze bijlage worden de
vooronderstellingen en werkwijze van dit model beknopt
beschreven. Voor meer informatie wordt verwezen naar
het rapport Achtergronden en veronderstellingen bij het model
PEARL (De Jong et al. 2006). De scenarioberekeningen in
de Ruimtelijke Verkenning zijn uitgevoerd met het integrale
model voor ruimte en mobiliteit Tigris XL, waarbij de
demografische module consistent is gemaakt met PEARL,
maar waarbij veronderstellingen worden gehanteerd die
aansluiten bij de twee gehanteerde scenario’s. Deze
veronderstellingen worden in het tweede deel van deze
bijlage beschreven. Voor meer informatie wordt
verwezen naar de Ruimtelijke Verkenning (PBL 2011). Ten
slotte wordt kort ingegaan op de relatie tussen prognose,
prognose-intervallen en scenario’s.
PBL/CBS regionale prognose met het model PEARL
In de regionale prognose met het model PEARL worden
op gemeentelijk niveau veronderstellingen opgesteld
over de componenten van de bevolkingsgroei: geboorte,
sterfte, buitenlandse migratie en binnenlandse migratie.
De bevolking van Nederland neemt toe door geboorte en
immigratie en neemt af door sterfte en emigratie. Voor
de voorspelling van de bevolking per gemeente worden
ook de vestiging en het vertrek van binnenlandse
migranten voorspeld. Vooral ten behoeve van de
voorspelling van het aantal huishoudens worden er ook
veronderstellingen opgesteld over overgangen tussen
huishoudensposities. Zo ontstaan er huishoudens
wanneer kinderen vanuit het ouderlijk huis zelfstandig
gaan wonen en wanneer paren uit elkaar gaan (waarbij de
ex-partners zelfstandig gaan wonen) en worden
huishoudens opgeheven wanneer twee alleenstaanden
gaan samenwonen zodat er netto één huishouden
verdwijnt. Om de binnenlandse migratie goed te kunnen
voorspellen, wordt ook gebruikgemaakt van
woningbouwveronderstellingen. Zo kunnen door
nieuwbouw huishoudens zich vestigen in een bepaalde
gemeente.
Voor de voorspelling van de demografische componenten
wordt gebruikgemaakt van diverse kernindicatoren: voor
geboorte bijvoorbeeld het gemiddelde kindertal per
vrouw en voor sterfte de levensverwachting bij geboorte.
Trends in het verleden worden hierbij doorgetrokken naar
de toekomst. Bij immigratie en emigratie wordt het
nationale aantal volgens de bevolkingsprognose van het
CBS over de gemeenten verdeeld via een verdeelsleutel.
De voorspelling van binnenlandse migratie is het
ingewikkeldst en gebeurt in een aantal stappen:
voorspelling van het totale aantal verhuizingen in
Nederland en elke gemeente, voorspelling van het aantal
mensen dat binnen de gemeente verhuist, voorspelling
van het aantal binnenlandse migranten dat over lange
afstand (>35 kilometer) verhuist, voorspelling van aantal
binnenlandse migranten dat over korte afstand (