Demografische ontwikkelingen 2010-2040 - Planbureau voor de ...

DRIE
Figuur 3.3
Overig Nederland naar stedelijkheid
Stedelijk overig Nederland
Landelijk overig Nederland
Stadsgewest en/of krimp-/anticipeergebied
pbl.nl
Bron: BZK (2011), CBS (2005), bewerking PBL
• afstemming tussen regio’s en gemeenten over hun
ruimtelijk en ander beleid om een ‘race to the bottom’
te voorkomen;
• tijdig nadenken over een financiële structuur om de
herstructureringskosten tijdens de transitie te
bekostigen;
• ruim voor de krimpperiode aanbreekt nadenken over
de laatste groei-investeringen; is het misschien
verstandiger om een tijdelijk tekort te laten ontstaan?
3.3 Overig Nederland
• In overig Nederland is sociaal-demografisch gezien
zowel sprake van groei als krimp, waarbij de trends
tussen de stedelijke gemeenten en de landelijke
gemeenten sterk verschillen.
• In de stedelijke gemeenten lijken de sociaaldemografische
trends deels op die van de centrale
steden in stadsgewesten (een sterke groei van het
aantal inwoners, huishoudens en ouderen), maar deels
ook niet (een stabiel aantal jongeren en daling van de
potentiële beroepsbevolking, tegenover een stijging
van beide groepen in de centrale gemeenten van de
stadsgewesten).
• In de landelijke gemeenten lijken de sociaaldemografische
ontwikkelingen deels sterk op die van
krimpgebieden (zoals een forse daling van het aantal
jongeren en de potentiële beroepsbevolking en een
sterke vergrijzing), maar deels ook niet (een stabiel
aantal inwoners tegenover een teruggang in
krimpgebieden, een forse groei van het aantal
huishouden tegenover een lichte teruggang in
krimpgebieden).
• Ook wat betreft de ruimtelijke gevolgen neemt overig
Nederland een tussenpositie in tussen de
ontwikkelingen in de stadsgewesten en die in de
krimp- en anticipeergebieden: een vraag naar
ingrijpende aanpassingen van de bestaande
woningvoorraad, op de langere termijn mogelijk een
overaanbod aan woningen; minder vraag naar ruimte
voor kantoren, fabrieken en bedrijventerreinen, en een
mogelijk tekort aan arbeidskrachten, vooral in de zorg;
een afname van het woon-werkverkeer (vooral in de
landelijke gemeenten) en een toename van het
recreatieve verkeer; een tijdelijke afname van het
leerlingenaantal van basisscholen tegenover een
toenemend draagvlak voor bijvoorbeeld
zorgvoorzieningen.
• In overig Nederland is sprake van grote onzekerheid in
de sociaal-demografische ontwikkelingen: in een hoog
scenario kan er sprake zijn van groei, tegen krimp in
een laag scenario, terwijl in de prognose de situatie
vrijwel stabiel is. Dit geldt in het bijzonder voor de
bevolkingsgroei in de landelijke gemeenten.
Overig Nederland – afbakening en inleiding
Overig Nederland wordt in het kader van deze studie
gedefinieerd als de groep gemeenten die níet behoren tot
een van de stadsgewesten, noch tot de zogenaamde
krimp- en anticipeergebieden (zie figuur 3.3). Overig
Nederland bestaat uit rond 150 gemeenten, ofwel rond
Toekomstige sociaal-demografische ontwikkelingen en de vraag naar ruimte in drie gebiedstypen | 73