Demografische ontwikkelingen 2010-2040 - Planbureau voor de ...

DRIE
Figuur 3.2
Krimp- en anticipeergebieden
Krimpgebied
Anticipeergebied
Overig Nederland of stadsgewest
pbl.nl
Bron: BZK (2011)
verkooptijden, verhuurproblemen en neerwaartse druk
op de huizenprijzen, tot toenemende leegstand en
leefbaarheidsproblemen. Op de langere termijn kan
deze negatieve spiraal worden versterkt door sterke
vergrijzing wanneer de babyboomers in toenemende
mate de woningmarkt gaan verlaten.
• Het toenemende aantal ouderen in de krimp- en
anticipeergebieden gaat gepaard met een toenemende
behoefte aan voor ouderen geschikte woningen,
waaronder wonen met (zorg)diensten.
• Vanwege de daling van het aantal potentieel
werkenden neemt het tekort aan arbeidskrachten toe;
vooral in de zorg zijn knelpunten voorzien, omdat de
vraag naar zorg door de vergrijzing groter wordt. De
krimpgebieden moeten op de langere termijn
daarnaast ook rekening houden met een afname van
het aantal banen als gevolg van demografische krimp,
vooral in de verzorgende sector (horeca, detailhandel
en dergelijke) en toenemende leegstand van
winkelpanden en kantoren.
• De voorziene bevolkingsdaling in de krimpgebieden
leidt niet vanzelfsprekend tot een evenredige daling
van de mobiliteit en het aantal files. Naar verwachting
neemt (zowel in de krimp- als in de anticipeergebieden)
wel het woon-werkverkeer af (door een dalend aantal
werkenden) en het aantal recreatieve verplaatsingen
toe (door vergrijzing).
• Vooral in de krimpgebieden neemt het draagvlak voor
voorzieningen als winkels, openbaar vervoer en
basisscholen af door bevolkingskrimp en ontgroening.
Vergrijzing en in mindere mate verkleuring (toename
van het aandeel allochtonen) vergroten juist het
draagvlak van (bepaalde) voorzieningen. De
uiteindelijke balans en de vraag of bepaalde
voorzieningen (in toenemende mate) uit de krimp- en
anticipeergebieden gaan verdwijnen, hangt vooral af
van andere factoren, zoals schaalvergrotings- en
concentratietendensen en veranderend (keuze)gedrag
van consumenten.
Krimp- en anticipeergebieden: afbakening en
introductie
De krimp- en anticipeergebieden zijn vastgesteld op
grond van de demografische ontwikkelingen in de
desbetreffende gebieden. Krimpgebieden onderscheiden
zich door een substantiële en structurele daling van de
bevolking en huishoudens (Rijk et al. 2012).
Anticipeergebieden kenmerken zich door een bevolkingsen/of
huishoudensdaling in de periode 2010-2020 en/of in
de periode 2020-2040. De uiteindelijke gebieden zijn
vastgesteld na instemming van de provincies en
aangemerkte anticipeergebieden zelf (BZK 2011).
Vanwege de onzekerheden waarmee regionale prognoses
gepaard gaan, is het vooral voor de anticipeergebieden
onzeker of de krimp daadwerkelijk inzet. Dit varieert per
onderwerp (bevolking, werkgelegenheid, mobiliteit) en
per scenario (zie Ritsema van Eck et al. 2012).
Verwachte demografische ontwikkelingen
De zeven krimpgebieden die Nederland telt, krijgen met
een omvangrijke bevolkingsdaling te maken. Tussen 2010
en 2040 neemt het aantal inwoners met een kleine
Toekomstige sociaal-demografische ontwikkelingen en de vraag naar ruimte in drie gebiedstypen | 67