Zoals de ouders zingen, piepen de jongen - Stivoro

tussen genen betrokken bij de regulatie van dopamine en roken (Lerman et al., 1999; Sabol et al., 1999). Het
belang van deze studies is dat er inzicht komt in de onderliggende mechanismen van genetische overdracht:
dit is namelijk niet het geval bij de tweelingenstudies. Pomerleau en Kardia (1999) geven niettemin aan dat er
nog veel onderzoek nodig is om de precieze biologische bijdrage aan rookgedrag in kaart te brengen. Een van
de meest saillante problemen is dat er nog geen onderzoek is verricht dat complete gezinnen (biologische
ouders en hun kinderen) in het design heeft betrokken.
Dit type genetisch onderzoek is van fundamenteel belang voor de preventie van rookgedrag. Als immers
blijkt dat gelijkenissen in rookgedrag tussen ouder en kind voornamelijk kunnen worden verklaard door overdracht
van genetisch materiaal, kan niet verwacht worden dat interventies gericht op de invloed van socialisatie,
bijvoorbeeld gericht op verbeteren van opvoedingsvaardigheden, het trainen van anti-rookcommunicatie
over roken of het stoppen met roken om zo de voorbeeldfunctie te doen afnemen, zeer effectief zijn in het
terugbrengen van de prevalentie van roken bij jongeren. Momenteel is echter het probleem dat wetenschappers
de relatieve impact van genetische overdracht van roken in ‘normale’ gezinnen nog niet kunnen vaststellen.
Wel is het verstandig om vast te stellen dat er verschillen kunnen optreden binnen families. Wie heeft
nooit de uitspraak gehoord: ‘Zowel mijn ouders roken en mijn broertje rookt ook, maar ik ben zelf nooit begonnen
met roken.’ Deze uitspraak toont aan dat er evidente individuele verschillen zijn in de vatbaarheid van kinderen
voor het voorbeeldgedrag van hun ouders, in de differentiële effecten van opvoeding op kinderen in één
gezin, of de mate waarin kinderen zijn gestuurd of gemotiveerd door hun ouders om bepaald gedrag wel of
niet te vertonen (McCartney, Robeson, Jordan & Mouradian, 1991). Tweelingenstudies en studies waarin complete
gezinnen in het onderzoek worden opgenomen moeten in de toekomst uitwijzen welke mechanismen
verantwoordelijk zijn voor verschillen in de effecten van opvoeding tussen kinderen.
Samenvattend kan worden gesteld dat de conclusie van Harris en anderen dat opvoeding er weinig toe
doet, zeer voorbarig is, net zo voorbarig als een mogelijke conclusie dat het bij de ontwikkeling van rookgedrag
door adolescenten voornamelijk gaat om socialisatie. Ook geeft deze discussie aan dat er nog methodologische
problemen zijn bij het meten van de intergenerationale overdracht van genetisch materiaal, zeker als het om
rookgedrag gaat. Hierdoor is het lastig de relatieve invloeden van socialisatie en genetische overdracht vast te
stellen, in ‘gewone’ gezinnen. Totdat verdere informatie voorhanden is, is het in mijn optiek verstandig het kind
niet met het badwater weg te gooien, en er vanuit te gaan - hoe simpel dit ook klinkt - dat zowel socialisatie als
genetische overdracht het rookgedrag van adolescenten beïnvloedt.
Zoals de ouders zingen, piepen de jongen
23