Zoals de ouders zingen, piepen de jongen - Stivoro

eclame-uitingen samen met hun kinderen. Zo helpen deze programma’s om de diverse overredingsstrategieën
van de tabaksindustrie op een rijtje te zetten. Ouders onderschatten vaak op wat voor manieren reclame
invloed uitoefent op de gedragskeuzes van mensen.
Een van de voordelen van het hedendaagse beleid in Nederland, maar ook in de meeste andere westerse
landen, is dat er geen tabaksreclame op televisie meer uitgezonden mag worden. Dit zou dus een vrij podium
kunnen zijn voor preventie-activiteiten. Hier wordt in mijn optiek in Nederland nog niet optimaal gebruik van
gemaakt. Meestal blijft het beperkt bij het uitzenden van televisiespotjes. Pas dit jaar is er op een intensievere
manier getracht roken op de televisie te brengen (de Milleniumactie). Door een reeks van televisieshows
gericht op volwassenen en stoppen met roken, gecombineerd met het terug laten komen van het onderwerp
in andere tv-programma’s, tracht STIVORO roken onder de aandacht te brengen en er aan bij te dragen dat
volwassen hun gedrag veranderen.
Dit zou ook toepasbaar kunnen zijn bij ouders en hun kinderen. In een experimentele studie van
Sussman et al. (1987) werd nagegaan of het uitzenden van de televisieshow ‘Don’t be a Dope’ in Los Angeles,
effect had op de bewustwording van zowel ouders als adolescenten. Uit een studie onder 4114 adolescenten
bleek dat ze aangaven meer geïnteresseerd te zijn wanneer ze het programma samen met hun ouders bekeken.
Ook zeiden ze meer geleerd te hebben en sterker te verwachtten dat het programma effect zou hebben op hun
middelengebruik dan wanneer ze het programma zonder hun ouders bekeken.
8.3. Voorlichting aan ouders van kinderen met astma
Zoals al eerder is aangegeven, zijn er aanwijzingen dat naarmate ouders eerder in het leven van het kind
stoppen met roken, de kansen afnemen dat het kind zelf in de puberteit begint te roken. Een logische verklaring
vanuit de sociale leertheorie van Bandura (1977) is dat de effecten van de voorbeeldfunctie van de rokende
ouder voor het kind afneemt naarmate het minder langdurig aan dit voorbeeldgedrag wordt blootgesteld.
Dit zou ervoor pleiten om al vroeg in het leven van kinderen preventie te concentreren op het stoppen
met roken door ouders, of het tenminste niet roken door ouders in de directe omgeving van kinderen.
Bovendien geeft de literatuur aan dat passief roken zelfs al in het eerste jaar van de geboorte behoorlijke
gezondheidseffecten bij het kind te weeg brengt (Greenberg et al., 1991).
Een terrein waarop vroegtijdige preventie-activiteiten plaatsvinden is de aanpak van het roken bij ouders
met een kind dat astma heeft. Onderzoek toont evident aan dat blootstelling aan sigarettenrook voor een astmatisch
kind nadelige effecten heeft. Aangezien er in de laatste decennia een sterke toename is in het aantal
gevallen van van astma (bijvoorbeeld, 15% van de kinderen in de UK heeft een astmatische aandoening;
Appleby, 1996) is dit een dankbare doelgroep om preventie op te richten. Men zou verwachten dat juist ouders
met een kind dat zichtbaar last ondervindt van het roken, eerder geneigd zijn hun gedrag aan te passen.
Het voorlopige onderzoek op dit terrein geeft echter aan dat men hier niet te optimistisch over kan zijn.
Uit een excellente RCT-studie van Irvine et al. (1999) onder 501 gezinnen met tenminste één astmatisch kind
tussen de 2 en 12 jaar en tenminste een rokende ouder, bleek dat een jaar na de interventie (bestaande uit kortdurende
voorlichting over effecten van roken voor het astmatisch kind en adviezen over stoppen met roken),
98% van de ouders nog steeds rookte. De onderzoekers geven het advies om stoppen met roken door de
Zoals de ouders zingen, piepen de jongen 59