Zoals de ouders zingen, piepen de jongen - Stivoro

evenementen waar de anti-rookboodschap centraal stond. Het onderdeel voor ouders bestond eruit om samen
met het kind een quiz te maken waarvan de uitkomsten op school werden besproken en folders over de wijze
waarop ouders met hun kinderen over roken kunnen praten. De effecten van de interventie werden getoetst
door het vergelijken van ouders en adolescenten in een stad of dorp waar de interventie niet had plaatsgevonden.
Uit de bevindingen bij 385 ouders en hun kinderen (12-14 jaar) bleek dat ouders die deel hadden genomen
aan het programma een negatievere houding tegenover eventueel rookgedrag van hun kinderen hadden en
beter op de hoogte waren van de gevolgen van roken. Wat betreft de jongeren die aan het programma hadden
deelgenomen, zij dachten dat hun ouders verontrust zouden zijn als ze zouden gaan roken en dat hun ouders
op de hoogte waren van de gevolgen van roken. Uit het onderzoek kwam niet duidelijk naar voren dat de
ouder-interventie ook leidde tot meer en betere communicatie over roken in het gezin. De auteur zijn echter
wel van mening dat de ouder-interventie effect heeft gehad op de bewustwording, kennis en houding van
ouders ten opzichte van het rookgedrag van hun kinderen.
Conclusies
Er zijn aanwijzingen dat de participatie van ouders in primaire preventie kan helpen om de kansen dat jongeren
gaan roken te verminderen. Dit moet echter voorzichtig worden gesteld. Er zijn nog maar een paar goed
gecontroleerde studies uitgevoerd in de Verenigde Staten. In mijn optiek zou het verstandig zijn om onderzoek
te starten naar de effectiviteit van interventies waarin ouders thuis, via schoolprogramma’s, informatie krijgen
over roken en over hoe ze dit met hun kinderen moeten bespreken, gecombineerd met oefeningen, quizzen en
spelletjes. Videomateriaal en internet kunnen tevens behulpzaam zijn bij het verschaffen van informatie en het
trainen van vaardigheden voor zowel ouders als adolescenten. In paragraaf 8.5 wordt hier
dieper op ingegaan.
8.2. Televisie en reclame
In 1990 werd door de tabaksindustrie in de VS vier miljard dollar besteed aan reclame en promotie-artikelen
(Federal Trade Commission, 1992). Alhoewel de industrie officieel hun reclame-uitingen niet op minderjarigen
mag richten, mag het duidelijk zijn dat door de inhoud van de campagnes en door de wijze van adverteren
(billboards, advertenties in tijdschriften, sponsoring van culturele manifestaties en popconcerten, en promotiemateriaal)
jongeren wel degelijk bereikt worden. Onderzoek geeft aan dat tabaksreclame een imago wil benadrukken
dat gekenmerkt wordt door vitaliteit, sociabiliteit, kracht en zelfvertrouwen en dat jongeren die zich dit
imago willen aanmeten eerder geneigd zijn te gaan roken (Pierce et al., 1993). Ook heeft tabaksreclame invloed
op de schattingen van jongeren over het aantal rokers in de bevolking: jongeren die vaak zijn blootgesteld aan
tabaksreclame, denken dat meer mensen roken en hebben ook een grotere kans zelf te gaan roken, dan jongeren
die minder vaak zijn blootgesteld aan tabaksreclame (Botvin, Goldberg, Botvin & Duisenberg, 1993).
Uit de studie van Clark et al. (1999) blijkt dat een substantieel deel van de ouders promotiemateriaal
over roken in huis heeft en dat dit percentage hoger is bij rokende ouders dan bij niet-rokende ouders.
Ook komt een deel van de reclame-uitingen bijvoorbeeld via advertenties in tijdschriften in het gezin terecht.
In sommige preventieprogramma’s is de invloed van reclame een belangrijk onderdeel: ouders bespreken
58
hoofdstuk 8/ Betrokkenheid van ouders bij primaire preventie