Zoals de ouders zingen, piepen de jongen - Stivoro

10. Voornaamste conclusies
Ouders vormen (meestal) een constante factor in de hectische en tumultueuze periode van de adolescentie
(Friestad, 1997). Jongeren hechten veel belang aan de relaties met leeftijdgenoten zoals vrienden en een
p a r t n e r. Echter in de adolescentie zijn deze relaties aan sterke veranderingen onderhevig (Hartup, 1996): vrienden
die op het ene moment de belangrijkste personen in de hele wereld zijn, kunnen enige tijd later weer volslagen
onbekenden zijn. De stabiele factor in deze turbulente periode is in veel gevallen het gezin. Vaak wordt gedacht
dat ouders niet zoveel invloed uitoefenen op riskante gedragingen van jongeren omdat die gedragingen zoals
roken, drinken, onveilige seks en druggebruik, veelal plaatsvinden in situaties waar ouders geen zicht op en
geen controle over hebben. Het is inderdaad waar dat maar weinig jongeren thuis beginnen te roken. Dit betekent
echter niet dat ouders weinig invloed hebben op de ontwikkeling van rookgedrag. Als één punt duidelijk
naar voren komt in dit overzicht is dat het gedrag en de meningen van ouders kinderen blijven beïnvloeden,
zelfs in de late adolescentie.
De manieren waarop ouders invloed hebben zijn divers. Door hun eigen rookgedrag, door hun stijl van
opvoeden, door feitelijk opvoedingsgedrag, door de relatie die ze met hun kind hebben, door de manier waarop
in het gezin met roken wordt omgegaan, bepalen ouders mede de beslissing van adolescenten om te gaan
roken. Zoals uit een aantal studies blijkt hangen deze factoren ook vaak op een complexe manier met elkaar
samen. In mijn optiek geven de studies empirische evidentie voor een focus op ouderlijke invloeden in preventieactiviteiten,
of het nu gaat om massa mediale campagnes of preventie op scholen. Voordat dit op een systematische
manier plaats kan vinden en voordat beslissingen kunnen worden genomen via welke kanalen dit aangepakt
moet worden, is het essentieel dat er meer bekend wordt over de praktijk van rookpreventie in
Nederlandse gezinnen. Zolang dit niet gebeurt, blijft het een slag in de lucht of de bevindingen uit Amerikaanse
studies ook geldig zijn voor onze situatie. In de preventiepraktijk is slechts geringe aandacht voor ouderlijke
invloeden op het rookgedrag van adolescenten. In de afgelopen jaren zijn er slechts een handvol goede interventiestudies
uitgevoerd waarin gekeken is naar de effecten van involvering van ouders (door ouderavonden,
door ouders te betrekken bij opzet programma’s, door kinderen huiswerk mee te laten nemen naar huis et cetera).
Dit is een evidente tekortkoming.
Tot slot denk ik dat dit overzicht de invloed van ouders illustreert. Hoe op een succesvolle manier
ouders betrokken kunnen worden bij preventieprogramma’s, is een vraag voor de toekomst. De eerste stap
is waarschijnlijk ouders bewust maken van de invloed die ze hebben, ook in de vaak moeilijke adolescentie
periode. Een tweede stap is vervolgens om ouders inzicht te geven in de eigen mogelijkheden om actief te zijn
in het voorkómen dat kinderen gaan roken, en in het geval dat ze zijn gaan roken, kinderen kunnen ondersteunen
en motiveren in hun pogingen van het roken af te komen.
72
Voornaamsste conclusies