Zoals de ouders zingen, piepen de jongen - Stivoro

participeerden in zes bijeenkomsten van 2,5 uur waarin ingegaan werd op (a) positieve manieren om doelen
te bereiken, (b) positieve communicatie in het gezin en (c) manieren om middelengebruik door jongeren te
vermijden. De sessies vonden plaats op school waar de betreffende gezinnen samenkwamen. Sommige van de
sessies werden apart en sommige met het gehele gezin gedaan. Gezegd moet worden dat het programma grotendeels
ging om training van algemene vaardigheden voor jongeren en voor ouders en maar ten dele specifiek
op roken gericht was. Een jaar na afloop van het programma werd naar de effecten gekeken. In totaal namen
43 jongeren en hun ouders deel aan de interventie en 363 in de controlegroep. De onderzoekers hebben niet
gekeken naar veranderingen in het feitelijke rook (en drink)gedrag maar naar attitudes over roken en naar het
functioneren van kinderen en ouders in het gezin en op school. Alhoewel de interventie succesvol was als het
gaat om functioneren in het gezin en op school, waren er geen effecten op de attitude over roken (terwijl er wel
duidelijke effecten waren voor alcoholgebruik en met name voor jongens). Het programma was er dus niet in
geslaagd de houding van jongeren ten aanzien van roken te veranderen.
Betrokkenheid van ouders bij ontwikkeling en uitvoer van interventies
Het Midwestern preventieproject is een omvangrijke community-based interventie studie die een programmaonderdeel
voor ouders combineert met een ‘sociale invloeden’-programma op scholen voor adolescenten, een
massa-mediale campagne, en beleidsmaatregelen ten aanzien van gezondheid. Het project is uitgevoerd in
Kansas en Indianapolis eind jaren tachtig. De evaluatie van het programma vond plaats door het ondervragen
van 1001 16 – 17-jarige adolescenten en hun ouders (Rohrbach et al., 1995). Vragenlijsten werden afgenomen
bij aanvang van het programma en na achttien maanden. Alhoewel geprobeerd werd een representatieve steekproef
van adolescenten en hun ouders te krijgen, bleek bij de tweede meting dat zowel de ouders als adolescenten
vaker hoog opgeleid waren, blank waren en minder frequent rookten en alcohol gebruikten. Van de
ouders nam de meerderheid (73%) deel aan een of meerdere onderdelen van het programma in de periode van
achttien maanden: 66% hielp de kinderen met hun huiswerkopdrachten, 23% nam deel aan een workshop over
opvoeding en 23% nam deel aan bijeenkomsten over preventie in de gemeenschap. Ouders die deelnamen aan
delen van het programma waren vaker hoog opgeleid, blank, getrouwd en minder vaak zelf rokers. Kleine effecten
werden ook gevonden voor eigenschappen van de adolescent - niet-rokers en niet-drinkers namen eerder
deel aan het programma. Uit het onderzoek komt wel naar voren dat kinderen van ouders die participeerden
minder kans hadden te beginnen met roken. Er was eveneens minder kans dat eventuele broers en zussen en
vrienden begonnen met roken. Uit de bevindingen kwam niet naar voren dat participatie in het programma
behulpzaam was bij de communicatie van ouders met hun kinderen over roken. De auteurs geven zelf aan dat
wellicht intensieve communicatietrainingen nodig zijn om ouders deze vaardigheden aan te leren. De auteurs
geven verder aan dat (a) de resultaten lastig te generaliseren zijn omdat de groep ouders die deelneemt aan
dit type programma’s vaak selectief is en (b) het wellicht (kosten) effectief is niet te proberen om ouders naar
de school te krijgen maar de interventies naar huis te brengen, bijvoorbeeld door middel van videotrainingen,
huiswerk samen met de kinderen maken, massa-mediale strategieën (Flay et al., 1987) en spelletjes voor gezinnen
(Perry et al., 1990).
Een grootschalig ‘community based’ preventieproject werd uitgevoerd door Biglan et al. (1996) in
Oregon. Naast interventies op scholen waren er campagnes in verenigingen, sportactiviteiten en culturele
Zoals de ouders zingen, piepen de jongen
57