Tien Lessen In Leren.pdf - Transitiepraktijk

Tien lessen in leren
sprake van twee projectleiders die een netwerk van mensen om zich
heen hadden verzameld met wie ze contact hadden voor het project.
Maar dit bleek niet zo hecht als zij zelf deden voorkomen. Waar zij zelf
het idee hadden dat al deze contacten meewerkten aan hun project,
zagen die mensen zelf dat soms heel anders. Sommigen waren verbaasd
dat wij hen benaderden als betrokkenen bij het project. Ze hadden
naar hun idee maar heel weinig contact gehad met de projectleiders
in de afgelopen jaren.
Andere ervaringen maken duidelijk dat een goed leerproces ook afhangt
van de communicatie er over. Hoe spreek je over het leerproces
Leg je de nadruk op leren of heb je het ook over evalueren Mijn
ervaring is dat ‘evaluatie’ en ‘evalueren’ snel geassocieerd wordt met
beoordelen of veroordelen. Dit maakt mensen kopschuw om hun ervaringen
in te brengen. Maar ook is het belangrijk om na te gaan of de
deelnemers aan het leerproces al goed op de hoogte zijn gebracht van
het feit dat zij hieraan gaan deelnemen. Wij hebben Learning Histories
gemaakt in een programma, waar van te voren door een aantal programmamedewerkers
was gevraagd om een leerproces op te zetten.
Toen het management dit verzoek inwilligde door een paar Learning
Histories te laten maken, reageerden de medewerkers verrast bij de
start van het proces. Ze waren niet voorbereid op de start door het management.
Dit bleek voor het vervolg van het proces uiteindelijk geen
probleem. Maar het vroeg wel extra aandacht in de communicatie.
En tot slot, hangt het gespreide bedje van het leerproces ook af van
de veiligheid die je voor de deelnemers creeërt. Hoe veiliger mensen
zich voelen, hoe opener ze durven te zijn (Les 3. Leren doet ‘au’). Hoe
meer openheid, hoe meer diepgang het leerproces krijgt. Hier gaat het
bijvoorbeeld over heldere afspraken over de verslagen van de interviews
die je houdt. Krijgen jij en de geïnterviewden ze alleen te lezen
En hoe ga je ermee om als de projectleider ze ook wil inzien Veiligheid
gaat ook over ingrijpen als procesbegeleider als er een grapje wordt
gemaakt als iemand in een workshop een gevoelig punt naar voren
brengt. Of het aanspreken van een projectleider die het zelf te druk
heeft om naar een workshop te komen waarin leerervaringen worden
besproken. Maar die vervolgens wel verwacht dat zijn projectteamleden
gemotiveerd zijn om de workshop te volgen voor een beter project.
Voorbeeldgedrag speelt een belangrijke rol bij het creëren van
vertrouwen.
Lessen voor procesbegeleiders
Onze les als procesbegeleiders: ga na of aan de randvoorwaarden voor
een goed leerproces is voldaan voor en tijdens het proces. Dit is als eerste:
ga na of de deelnemers werkelijk betrokken zijn. Check zorgvuldig
of de deelnemers aan je Learning History project ook echt betrokken
zijn en regelmatig contact hebben met de andere projectteamleden
of de projectleider. Als blijkt dat mensen dit toch niet zijn, stel dan aan
de opdrachtgever voor andere mensen te interviewen en te betrekken
in het proces. Een lage betrokkenheid betekent weinig diepgang
in de leerervaringen in het project. De mensen die weinig betrokken
zijn, maar kennelijk wel belangrijk kun je altijd nog uitnodigen voor een
workshop waarin de Learning History wordt besproken. Op die manier
kun je meteen het netwerk rondom het project verstevigen; het leerproces
als interventie.
Ten tweede: communiceer zorgvuldig over het leerproces. Een leerproces
is geen evaluatie van wat goed of fout is gegaan in het project of
programma. Veel mensen denken bij het woord ‘leerproces’ wel aan
een beoordeling van hun functioneren. Bereid daarom de communicatie
over het leerproces met de opdrachtgever of project- of programmaleider
zorgvuldig voor. Dit betekent bijvoorbeeld dat in de communicatie
over het leerproces telkens weer benadrukt wordt dat het de
bedoeling is te leren van wat er is gebeurd in plaats van te zwartepieten.
Dat wil zeggen: anders te denken, anders te doen. Blijf dit telkens
weer benadrukken.
48
49