Tien Lessen In Leren.pdf - Transitiepraktijk

Tien lessen in leren
Wees een mees
Het is zo gemakkelijk om op te schrijven: leren in transities heeft tot
doel dat het wiel niet opnieuw wordt uitgevonden. Maar om het wiel
niet opnieuw uit te vinden, is wel behoorlijk wat actie nodig. Ten eerste
van de deelnemers aan het leerproces zelf als het gaat om hun houding.
Een aantal jaren terug heb ik op een conferentie een voordracht
van Arie de Geus over innovatie en kennisoverdracht gehoord, die werd
ingeleid door een verhaal over een onderzoek naar vogels. Een prachtig
verhaal dat illustreert om welke houding het gaat.
In Engeland hadden vogelexperts onderzoek gedaan naar de ontwikkeling
van nieuw gedrag bij pimpelmeesjes en roodborstjes. In die tijd
werden in Engeland nog flessen melk door de melkboer aan huis bezorgd
en voor de deur neergezet. Eerst hadden de flessen geen doppen,
en diverse vogelsoorten deden zich tegoed aan het vet dat boven
op de (volle) melk dreef. Later kregen de flessen een aluminiumdop,
en de vogeltjes wisten even niet wat ze moesten. Op een gegeven
moment werd duidelijk dat meesjes in een bepaalde plaats hadden
ontdekt dat je de doppen kon doorprikken én dat ze dat snel van elkaar
hadden overgenomen. Maar het gedrag verspreidde zich verder,
ook onder meesjes in andere plaatsen. Tegelijkertijd waren er een paar
roodborstjes die deze vaardigheid zich ook eigen hadden gemaakt.
Echter, deze vaardigheid werd niet bij andere roodborstjes aangetroffen
en leek zich ook niet verder te verspreiden. Wat was er nu aan de
hand Nader onderzoek leerde dat roodborstjes solitaire en territoriale
vogeltjes zijn, die hun territorium fel verdedigen. Met als nadeel dat ze
daarmee elke kans om iets van een ander vogeltje te leren tot nul reduceren.
Mezen daarentegen zijn niet territoriaal en hun gemeenschappen
staan open voor ‘vreemde eenden’. Daarmee staan ze veel meer
open, ook voor de slimme lessen van anderen.
82
83