5ο Πανελλήνιο Î£Ï Î½Î­Î´ÏÎ¹Î¿ Οικολογίας «Οικολογικές διεργασίες στο ...

Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Ένταση χρήσεων γης και οικοσυστημικές υπηρεσίεςΜαρία Τσιαφούλη*, Γιώργος Μπούτσης, Στέφανος ΣγαρδέληςΤομέας Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. E-mails:tsiafoul@bio.auth.gr, mpoutsis@bio.auth.gr, sgardeli@bio.auth.grΟι προβλεπόμενες μελλοντικές ανάγκες χρήσης του εδάφους για την παραγωγή τροφίμων,βιοκαυσίμων και φυτικών ινών είναι μεγαλύτερες από την διαθέσιμες επιφάνειες παραγωγικώνεδαφών. Η ζήτηση εκτάσεων για την παραγωγή βιοκαυσίμων αναμένεται να ενταθεί σε βάρουςτων εκτάσεων για την παραγωγή τροφίμων. Αυτό πιθανότητα θα οδηγήσει σε μεταστροφή τηςαγροτικής παραγωγής σε μεθόδους περισσότερο εντατικές και σε εκτεταμένεςμονοκαλλιέργειες, πράγμα που θα έχει επιπτώσεις στην εδαφική ποικιλότητα και στο τοπίο καικατά συνέπεια στις οικοσυστημικές υπηρεσίες που στηρίζονται σε αυτά.Στην παρούσα εργασία μελετάται η επίδραση τριών επιπέδων έντασης χρήσεων γης στιςβιοκοινότητες των νηματωδών. Οι νηματώδεις εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στιςσημαντικότερες λειτουργίες του εδάφους, ενώ μπορεί να παρουσιάζουν ποικιλία στρατηγικώνζωής και τροφικών προτιμήσεων (βακτηριοφάγοι, μυκητοφάγοι, φυτοφάγοι, θηρευτές καιπαμφάγοι), χαρακτηριστικά που τους καθιστούν ως τους πλέον ενδεδειγμένους βιολογικούςδείκτες του εδάφους.Η ένταση της χρήσης γης αποτυπώνεται στις βιοκοινότητες των νηματωδών. Η αφθονία, ηβιομάζα των νηματωδών όπως και η μεταβολική τους δραστηριότητα μειώνεται σημαντικά μετην αύξηση της έντασης χρήσης γης σχεδόν σε όλες τις τροφικές ομάδες, ιδιαίτερα όμως στουςφυτοφάγους νηματώδεις. Η ποικιλότητα της βιοκοινότητας δεν μειώνεται αλλά αντίθετα στιςπεριοχές με την μεγαλύτερη ένταση διαταραχής εμφανίζει περισσότερο ομοιόμορφη κατανομήαφθονιών ανάμεσα στα γένη και ως εκ τούτου μεγαλύτερες τιμές των δεικτών ποικιλότητας. Οιμεταβολές στα λειτουργικά και ταξινομικά χαρακτηριστικά των εδαφικών βιοκοινοτήτωνεπηρεάζουν μεταξύ άλλων τις ποσότητες του άνθρακα και του αζώτου που συγκρατούνται στοέδαφος. Μέσω της δέσμευσης αποφεύγεται η διαφυγή του άνθρακα με τη μορφή διοξειδίου τουάνθρακα, αερίου που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από την άλλη ησυγκράτηση του αζώτου αφήνει το χρονικό περιθώριο που απαιτείται για τη σταδιακήαπελευθέρωσή του σε μορφές προσλήψιμες από τα φυτά, ενώ επίσης αποτρέπονται φαινόμενααπόπλυσης.Ευχαριστίες: Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού ΕρευνητικούΠρογράμματος SOILSERVICE (FP 7).102