5ο Πανελλήνιο Î£Ï Î½Î­Î´ÏÎ¹Î¿ Οικολογίας «Οικολογικές διεργασίες στο ...

Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Ποιοτικές και ποσοτικές αλλαγές των εδαφικών μικροβιακών βιοκοινοτήτωνδιαφορετικών συστημάτων παρουσία συστατικών των αιθέριων ελαίωνΔημήτρης Χάλκος * , Δέσποινα ΒώκουΤομέας Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. E-mails:dchalkos@bio.auth.gr, vokou@bio.auth.grΗ υψηλότερη συμμετοχή αρωματικών φυτών συναντάται στη χλωρίδα περιοχών μεΜεσογειακό κλίμα. Σε αυτές, το θερμο-υγρασιακό σύμπλοκο αποτελεί περιοριστικό παράγονταγια τη συνεχή δραστηριότητα των μικροοργανισμών και την πραγματοποίηση σημαντικώνλειτουργιών, όπως είναι η αποικοδόμηση της νεκρής οργανικής ύλης. Mε δεδομένη και τηνευρεία αντιμικροβιακή δράση των αιθέριων ελαίων, διερευνήσαμε σε ποιο βαθμό τα αρωματικάφυτά και οι πτητικές ουσίες που απελευθερώνουν επηρεάζουν τις εδαφικές βακτηριακέςβιοκοινότητες. Συγκεκριμένα, μελετήσαμε την επίδραση τριών μονοτερπενικών ουσιών, τηςφεγχόνης, της 1,8-κινεόλης και του α-πινένιου, σε βιοκοινότητες εδαφικών δειγμάτων πουπροέρχονταν τόσο από μεσογειακού τύπου συστήματα (φρύγανα) όσο και από άλλα συστήματαεντός ή εκτός Ελλάδας (δάσος βελανιδιάς, μικτό φυλλοβόλο δάσος, παραποτάμιο δάσος,αμμώδης ακτή, έρημος), στα οποία είτε δεν συναντώνται αρωματικά φυτά είτε δεν αποτελούνκυρίαρχα είδη τους και διερευνήσαμε πώς επηρεάζονται ποσοτικά και ποιοτικά οιβιοκοινότητες των εδαφικών βακτηρίων παρουσία αυτών των συστατικών των αιθέριωνελαίων. Επαναλαμβανόμενη εβδομαδιαία προσθήκη των τριών ουσιών στα εδαφικά δείγματατων διαφορετικών συστημάτων προκάλεσε στις περισσότερες περιπτώσεις αύξηση τηςεδαφικής αναπνοής σε όλη τη διάρκεια του πειράματος, αύξηση του μεγέθους αλλά καιμεταβολή της σύνθεσης των βακτηριακών βιοκοινοτήτων. Σχεδόν σε κάθε διαφορετικήεπέμβαση του συνδυασμού ‘έδαφος–ουσία’, συγκεκριμένα βακτηριακά στελέχη ευνοούντανκαι τελικά κυριαρχούσαν. Πολλά από τα στελέχη αυτά βρέθηκαν ικανά να χρησιμοποιούν τασυστατικά των αιθέριων ελαίων ως πηγή άνθρακα και ενέργειας. Οι παρατηρούμενεςμεταβολές ήταν αναστρέψιμες. Προέκυψε ότι α) βακτήρια ικανά να χρησιμοποιούν τα αιθέριαέλαια ως υπόστρωμα αύξησης δεν απαντούν μόνο στο Μεσογειακό περιβάλλον, αλλά είναιπολύ περισσότερο κοινά και διαδεδομένα απ’ ότι πιστεύεται (απαντούν σε όλα τα συστήματαπου έχουν δοκιμαστεί μέχρι τώρα) και β) οι εδαφικές μικροβιακές βιοκοινότητες αποκρίνονταιάμεσα στην παρουσία (ή απουσία) υποστρωμάτων ισοπρενοειδών ουσιών με μεταβολή τουπληθυσμιακού μεγέθους, αλλαγή της σύνθεσης και κυριαρχίας, αλλά όχι και του πλούτου τωνβακτηριακών στελεχών.108