Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Η εξέλιξη της πανίδας της Ελλάδας από την προϊστορική εποχή μέχρι τους βυζαντινούςχρόνους βασισμένη σε δεδομένα ανασκαφώνΑναστάσιος ΛεγάκιςΖωολογικό Μουσείο, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. E-mail:alegakis@biol.uoa.grΗ πανίδα της Ελλάδας έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 25.000 χρόνια, από τη μία πλευρά λόγωέντονων περιβαλλοντικών αλλαγών και από την άλλη από τη δράση του ανθρώπου. Σ’ αυτή τηνεργασία παρουσιάζεται η εξέλιξη της πανίδας όπως προκύπτει από δεδομένα αρχαιολογικώνκαι ανθρωπολογικών ανασκαφών που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες περιοχές τηςΕλλάδας. Αναλύονται τα δεδομένα που αφορούν στα χερσαία είδη και στα είδη των γλυκώννερών. Από τα δεδομένα είναι εμφανής η παρουσία κυρίως ειδών που έχουν χρησιμοποιηθεί ωςτροφή ή ως αντικείμενα λατρείας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η συνεχής παρουσία ειδών όπως τοελάφι, το πλατώνι, το ζαρκάδι, ο αγριόχοιρος, ο λαγός, η αρκούδα, ο λύκος κ.ά., η τοπικήπαρουσία ειδών όπως το αγριοκάτσικο στην Κρήτη, και η εξαφάνιση ειδών όπως τουαγριοκάτσικου των Άλπεων, του πρωτόγονου ταύρου Bos primigenius και του λιονταριού. Οιαλλαγές στην πανίδα συσχετίζονται με τις περιβαλλοντικές αλλαγές όπως αλλαγές στο κλίμακαι στην γεωγραφία του ελλαδικού χώρου.57
Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Απειλούμενα σπονδυλόζωα στην Ελλάδα – στατιστικά και απειλέςΑναστάσιος Λεγάκις 1* , Παναγιώτα Μαραγκού 21 Ζωολογικό Μουσείο, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. E-mail:alegakis@biol.uoa.gr2 WWF Ελλάς. E-mail: p.maragou@wwf.grΚυκλοφόρησε στα τέλη του 2009 το επικαιροποιημένο Κόκκινο Βιβλίο των ΑπειλούμενωνΕιδών Ζώων της Ελλάδας από την Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, σε συνεργασία με άλλες μηκυβερνητικέςοργανώσεις, πανεπιστήμια, και ζωολόγους ερευνητές. Συνολικά αξιολογήθηκε ηκατάσταση 418 ειδών σπονδυλοζώων από τα οποία τα 171 (40,9%) εντάχθηκαν σε κατηγορίακινδύνου (Κρισίμως Κινδυνεύοντα, Κινδυνεύοντα, Τρωτά). Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο15% περίπου του συνολικού αριθμού σπονδυλοζώων που απαντάται στην Ελλάδα. Είναισημαντικό να τονίσουμε ότι επιπλέον 39 είδη θεωρήθηκαν Σχεδόν Απειλούμενα, είναι δηλαδήπιθανό να ενταχθούν σε κατηγορία κινδύνου στο άμεσο μέλλον. Όσον αφορά τα ασπόνδυλα,αξιολογήθηκαν 591 είδη από 19 ζωικές ομάδες. Τα 297 (50,25%) από αυτά εντάχθηκαν σεκατηγορία κινδύνου, συγκεκριμένα το 46% αξιολογήθηκε ως Κρισίμως Κινδυνεύοντα, το 22%ως Κινδυνεύοντα και το 32% ως Τρωτά. Ανεπαρκώς Γνωστά χαρακτηρίστηκαν 80 είδη(13,51% των αξιολογηθέντων).Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται οι βασικότερες απειλές που αντιμετωπίζουν τα είδηπου αξιολογήθηκαν σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση της IUCN σε 11 βασικές κατηγορίες. Ηανθρωπογενής "απώλεια και υποβάθμιση των κατάλληλων ενδιαιτημάτων" μέσω διαφορετικώντρόπων και πιέσεων προβάλλει ως η βασικότερη απειλή. Από τους επιμέρους παράγοντες καιδραστηριότητες που την προκαλούν, η ρύπανση και ειδικότερα η ρύπανση των υδάτωνεπηρεάζει τα περισσότερα είδη. Άλλωστε, ανάμεσα στα σπονδυλόζωα, τα πλέον απειλούμεναείναι τα ψάρια του γλυκού νερού (38,58% των ειδών που απαντούν στην Ελλάδα εντάσσεται σεκατηγορία κινδύνου) και τα αμφίβια (27,27%) οι ομάδες δηλαδή που εξαρτώνται άμεσα απότην ποιότητα και ποσότητα των υδάτων. Η ανάπτυξη υποδομών (βιομηχανία, τουρισμός,οικισμοί) είναι επίσης σημαντική απειλή για τα σπονδυλόζωα, ενώ η η περιορισμένη εξάπλωσηκαι διασπορά απειλεί ιδιαίτερα τα ενδημικά είδη. Συχνά οι απειλές ομαδοποιούνται κυρίως μεβάση το ενδιαίτημα των ειδών και ανεξάρτητα από την ταξινομική τους ομάδα: για παράδειγμαη πλειοψηφία των θαλάσσιων ειδών (ψάρια, θηλαστικά αλλά και θαλασσοπούλια)αντιμετωπίζει κοινά προβλήματα παρεμπίμπτουσας θνησιμότητας από εμπλοκή σε αλιευτικάεργαλεία.58