5ο Πανελλήνιο Î£Ï Î½Î­Î´ÏÎ¹Î¿ Οικολογίας «Οικολογικές διεργασίες στο ...

Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Επίδραση της βόσκησης σε πληθυσμούς σαυρών βραχονησίδωνΠαναγιώτης Παφίλης 1,2* , Κωνσταντίνος Σαγώνας 3 , Ευστράτιος Bαλάκος 31Τομέας Ζωολογίας & Θαλάσσιας Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό & Καποδιστριακό ΠανεπιστήμιοΑθηνών. E-mail: ppafil@biol.uoa.gr2 School of Natural Resources and Environment, Dana Building, 430 East University, University ofMichigan, Ann Arbor, USA3 Τομέας Φυσιολογίας Ζώων & Ανθρώπου, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό & Καποδιστριακό ΠανεπιστήμιοΑθηνώνΗ πρακτική της ελεύθερης βόσκησης κατσικών σε βραχονησίδες εφαρμόζεται σε όλη τηΜεσόγειο και οι αρνητικές επιδράσεις της στις φυτοκοινοτήτες είναι καλά τεκμηριωμένες. Στησυγκεκριμένη μελέτη εξετάσαμε τις επιπτώσεις της βόσκησης σε πληθυσμούς της σαύρας τηςΣκύρου (Podarcis gaigeae) σε βραχονησίδες περιφερικά του κυρίως νησιού. Οι σαύρες, ωςκορυφαίοι καταναλωτές στις βραχονησίδες, αποτελούν ιδανικό δείκτη της κατάστασης τουσυστήματος. Οι νησίδες που μελετήθηκαν (Βαλάξα, Μέσα Διαβατές, Λακονήσι) διαφέρουν ωςπρος τη διάρκεια και την ένταση της βόσκησης ενώ σαν μάρτυρας χρησιμοποιήθηκε και έναςπληθυσμός από τη Σκύρο. Μέσα σε διάστημα πέντε ετών καταγράφηκαν η πυκνότητα τωνχερσαίων ασπονδύλων, η παρουσία εξωπαρασίτων, η παρουσία και η πυκνότηταθαλασσοπουλιών και η πληθυσμιακή πυκνότητα σαυρών.Η αλλοίωση των φυτοκοινοτήτων είχε σαν άμεση συνέπεια τον περιορισμό των κοινοτήτωνασπονδύλων με συνέπεια την ελάττωση της τροφικής διαθεσιμότητας. Το παρασιτικό φορτίοαυξήθηκε και περισσότερες σαύρες βρέθηκαν να φέρουν εξωπαράσιτα. Επίσης ηδραστηριότητα των κατσικών διαταράσσει τα θαλασσοπούλια που φωλιάζουν στιςβραχονησίδες. Στις νησίδες όπου η βόσκηση ήταν πιο έντονη, τα θαλασσοπούλια είτεαπουσίαζαν είτε διατηρούσαν λίγες φωλιές. Έτσι περιορίζεται και η μοναδική εισροή ενέργειαςστα συγκεκριμένα οικοσυστήματα. Τέλος η καταστροφή της χλωρίδας έχει σαν συνέπεια τηνκαταστροφή των θέσεων όπου βρίσκουν καταφύγιο ή που χρησιμοποιούν για τηνθερμορύθμιση οι σαύρες. Η πυκνότητα του πληθυσμού σαυρών στις Διαβατές παρέμεινεσταθερή και μάλιστα είναι μια από τις υψηλότερες που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα.Αντίθετα στο Λακονήσι τις χρονιές που υπήρχαν κατσίκες επάνω στη νησίδα η πυκνότηταπαρουσίαζε πτώση ενώ διαχρονικά ήταν μικρότερη από αυτή των Διαβατών. Τέλος οπληθυσμός στη Βαλάξα ήταν σταθερός και μειωμένος σε σχέση με τις άλλες δύο βραχονησίδεςενώ το ίδιο παρατηρήθηκε και στην περίπτωση της Σκύρου.Η συγκεκριμένη μελέτη υποστηρίχθηκε από τα Ερευνητικά Προγράμματα 2010 του ΙδρύματοςΛάτση.80