5ο Πανελλήνιο Î£Ï Î½Î­Î´ÏÎ¹Î¿ Οικολογίας «Οικολογικές διεργασίες στο ...

Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Διελεύσεις και χρήση των τεχνικών περασμάτων από καφέ αρκούδες (Ursus arctos L.)κατά τη διάρκεια κατασκευής και λειτουργίας της Εγνατίας ΟδούΑλέξιος Γιαννακόπουλος 1* , Τριαντάφυλλος Ακριώτης 1 , Γιώργος Μερτζάνης 2 , Γιώργος Ηλιόπουλος2 , Κ. Γώδης 2 , Α. Ρίγκλερ 2 , Αθανάσιος Τραγός 2 , Γ. Τσακνάκης 2 , Γιώργος Λαζάρου 2 , ΧαρίλαοςΠυλίδης 31Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Tμήμα Περιβάλλοντος. E-mails: agiannak@env.aegean.gr, takr@aegean.gr2Περιβαλλοντική Οργάνωση “Καλλιστώ”. E-mails: mertzanis@callisto.gr, cgodes@callisto.gr,werieglers@yahoo.de, athantra@yahoo.gr, yiliop@callisto.gr3University of Bristol, UK. E-mail: pilides@hotmail.comΟι οδικοί άξονες συμβάλλουν καταλυτικά στο πρόβλημα του κατακερματισμού τωνενδιαιτημάτων, εμποδίζοντας την ελεύθερη μετακίνηση πληθυσμών και ατόμων ειδών άγριαςπανίδας μέσα στο χώρο της εξάπλωσής τουςH αρκούδα είναι από τα μεγάλα θηλαστικά που χαρακτηρίζονται από μεγάλες επικράτειες καιεπομένως υφίστανται πρώτα τις επιπτώσεις από μεγάλα έργα υποδομής που δημιουργούνταιστη ζώνη κατανομής τους, με αποτέλεσμα να απειλούνται με γεωγραφική και γενετικήαπομόνωση και συνεπακόλουθα με πληθυσμιακή κατάρρευση και σημαντικές επιπτώσεις στημακροπρόθεσμη επιβίωσή τους.Η Εγνατία οδός και οι κάθετοι άξονές της τέμνουν τη ζώνη εξάπλωσης του είδους σε έξινευραλγικά σημεία που είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της γεωγραφικής συνέχειαςτης κατανομής του είδους στη Βόρεια & Νότια Πίνδο, Ορεινό τόξο Βόρα, Ροδόπη περιοχέςεπαναποίκησης (Βέρμιο, Πιέρια, Όλυμπος).Στην παρούσα εργασία αναλύονται οι διελεύσεις και η χρήση των τεχνικών περασμάτων κατάτη φάση κατασκευής και λειτουργίας της Εγνατίας Οδού από 23 άτομα καφέ αρκούδας (Ursusarctos), με τη χρήση δορυφορικής τηλεμετρίας την περίοδο 2007-2010.Από τα στοιχεία της δορυφορικής παρακολούθησης (GPS telemetry) προκύπτει ότι εγκάρσιεςδιελεύσεις των ατόμων (Ν=387) επί του οδικού άξονα κατά τη φάση κατασκευής εστιάζονταικυρίως στα υπερκείμενα σηράγγων (60,27%) και σε επιφανειακή χάραξη (27,22% )(περιφραγμένο τμήμα) ενώ κατά τη φάση λειτουργίας σε επιφανειακή χάραξη καικοιλαδογέφυρες. Τεχνικά περάσματα με μικρό δείκτη ευρυχωρίας όπως κιβωτοειδείς οχετοί,δεν χρησιμοποιούνται από τα ζώα. Τέλος, παρά το μεγάλο αριθμό τεχνικών περασμάτων κατάμήκος του αυτοκινητοδρόμου στο τμήμα Παναγιά–Γρεβενά μήκους 37χλμ. δε φαίνεται ναδιασφαλίζεται η αδιαπερατότητά του από την αρκούδα και την πανίδα γενικότερα. Ηακαταλληλότητα τόσο της παλιάς όσο και της νέας ενισχυμένης περίφραξης έχει ωςαποτέλεσμα νέες διελεύσεις ατόμων κατά τη φάση λειτουργίας αλλά και τη θνησιμότητα 2ατόμων του είδους από τροχαία ατυχήματα στο παραπάνω τμήμα το πρώτο έτος λειτουργίαςενώ στον κάθετο άξονα της Εγνατίας τη θνησιμότητα 10 ατόμων.26