5ο Πανελλήνιο Î£Ï Î½Î­Î´ÏÎ¹Î¿ Οικολογίας «Οικολογικές διεργασίες στο ...

Ελληνική Οικολογική Εταιρεία - Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία - Ελληνική Βοτανική Εταιρεία5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας - «Οικολογικές διεργασίες στο χώρο και το χρόνο»Πάτρα 7 - 10 Οκτωβρίου 2010Εκτίμηση της τοξικότητας υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείου: Προσδιορισμός τηςεμφάνισης οξειδωτικών και γενοτοξικών βλαβών σε ιστούς του μυδιού MytilusgalloprovincialisΔημήτριος Δανελλάκης, Στέφανος Νταϊλιάνης *Τομέας Βιολογίας Ζώων, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. E-mail: sdailianis@upatras.gr.Τα υγρά απόβλητα (κατσίγαρος) αντιπροσωπεύουν το 50% του συνολικού βάρους τουεπεξεργασμένου ελαιοκάρπου και θεωρούνται εξαιρετικά επιβαρυμένα σε τοξικές ουσίες. Στηνπαρούσα μελέτη διερευνήθηκε η ικανότητα του αποβλήτου να προκαλεί οξειδωτικές καιγενοτοξικές βλάβες σε ιστούς του μυδιού Mytilus galloprovincialis. Συγκεκριμένα, μετά απόέκθεση μυδιών του είδους Mytilus galloprovincialis σε υπο-θανατογόνες συγκεντρώσεις τουαποβλήτου (0,01 και 0,1% κ.ο. με LC 50 = 0.25% κ.ο) για 5 ημέρες, προσδιορίστηκαν α) ταεπίπεδα της μαλονικής διαλδεϋδης (MDA) στην αιμόλεμφο και τα βράγχια, β) τα επίπεδα τωνμεταλλοθειονινών (ΜΤ) στα βράγχια και γ) οι διαταραχές της δομικής ακεραιότητας τουγενετικού (DNA damage) σε αιμοκύτταρα της αιμολέμφου των εκτιθέμενων ατόμων. Τααποτελέσματα της έκθεσης έδειξαν σημαντικές μεταβολές των παραμέτρων που σχετίζονται μετην πρόκληση οξειδωτικών και γενοτοξικών βλαβών. Συγκεκριμένα, τα επίπεδα της MDA, ηοποία αποτελεί σημαντικό δείκτη της επαγωγής οξειδωτικού stress, καθώς και τα επίπεδα τωνΜΤ, οι οποίες επάγονται παρουσία βαρέων μετάλλων και οξειδωτικών ριζών, παρουσίασανσημαντική αύξηση στους ιστούς, ενώ σημαντική διαταραχή της ακεραιότητας του DNAπαρατηρήθηκε σε αιμοκύτταρα των εκτιθέμενων ατόμων. Η ικανότητα του αποβλήτου ναεπάγει οξειδωτικές και γενοτοξικές βλάβες σε ιστούς των μυδιών, πιθανό να οφείλεται στηνύπαρξη τοξικών ουσιών, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές διαταραχές στη δομήκαι στη φυσιολογική ομοιόσταση των οργανισμών. Η παρουσία φαινολικών ενώσεων (11 g/l),καθώς και βαρέων μετάλλων (π.χ. κάδμιο, χαλκός, ψευδάργυρος κλπ.) στο απόβλητο, είτε με τημορφή ελεύθερων ιόντων, είτε με τη μορφή χειλικών ενώσεων, μπορεί να επάγει τη δημιουργίαελεύθερων ριζών (O 2 - and . OH), οι οποίες ευθύνονται για την επαγωγή φαινομένων οξειδωτικούstress, όπως η υπεροξείδωση μεμβρανικών λιπιδίων, καθώς και βλάβες του DNA. Η παρούσαμελέτη αναδεικνύει τις επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν από την αμεθόδευτη διάθεσηυγρών αποβλήτων σε υδάτινα περιβάλλοντα, ενώ παράλληλα θέτει την ανάγκη ορθολογικήςδιαχείρισής των αποβλήτων, με κύριο στόχο την προστασία των υδρόβιων οργανισμών και κατ’επέκταση των υδάτινων οικοσυστημάτων.137