Strategische drugsanalyse - Vier Amsterdamse scenes - Veiligheid

Gemeente Amsterdammeer van de straat te worden gehaald: bij street-level bureaucraten, in de drugsscene,onder bewoners en door middel van observaties.Het betreft allereerst informatie over de (drugs)historie (1). Als een wijk informele(dealpand, slooppanden) en formele (opvang e.d.) drugsvoorzieningen kent, raakt eendrugsscene er geworteld. Met name verslaafden hebben een beperkte actieradius: ookals de omstandigheden verslechteren vertrekken ze niet zomaar. De besluitvorming overhulpverleningsvoorzieningen vergt evenwichtskunst: ze lenigen noden en kunnenoverlastgevers van straat halen (en zo de overlast terugdringen), maar ze kunnendaarnaast ook verslaafden en dealers aantrekken. Een ‘drugsimago’ heeft op zich al eenaanzuigende werking. Naast de drugshistorie speelt de bredere lokale buurtgeschiedeniseen rol. Een drugsscene ontstaat eerder in een buurt met van oudsher asociale huurders,dito particuliere verhuurders (‘malafide huisjesbazen’) of criminele milieus, dan in nettearbeidersbuurten. 3 Het politiek-maatschappelijke verleden werkt ook door: sommigebuurten krijgen van oudsher niet zo veel politieke aandacht (zie over Rotterdam-Zuid: Vander Torre en Hulshof, 2000). Ook zijn bewoners van bepaalde buurten allerminst gewendzelf politieke stappen te zetten bij beginnende drugsproblemen.De bereikbaarheid (2) speelt een even eenvoudige als belangrijke rol.Drugsconcentraties ontstaan vaak in buurten en gemeenten die per auto en openbaarvervoer gemakkelijk bereikbaar zijn.Het is van belang informatie te verzamelen in de drugsscene. Gesubsidieerdedrugshulpverleningsinstanties, (daar werkende) drugsonderzoekers en street-levelbureaucraten (o.a. politie) zouden actuele informatie moeten kunnen verstrekken over delevensstijl van verslaafden (3). Hoe gedragen ze zich? Waar kopen ze hun drugs? Hoeervaren ze het drugsleven in een buurt? Is er informatie voorhanden waaruit blijkt dat zezich verplaatsen of bewegen?De criminele kansen (4) voor harddrugshandel is een onmisbare schakel in hetverklaringsmodel. Drugsklanten zijn letterlijk broodnodig voor dealers. De dealers dienenzich te verzekeren van stabiele aanvoerlijnen van harddrugs en ze kunnen profiteren vaneen aanwas van loopjongens en van een sociaal klimaat (drugshandel als acceptabelkoopmanschap c.q. als overlevingsstrategie) waarin criminele informatie wordtafgeschermd van de overheid. Malafide verhuurders kunnen huurwoningen beschikbaarstellen voor de drugshandel of dealers met voldoende vermogen kunnen zelf pandenaankopen. Bij een aanbodoverschot van drugs bestaat het gevaar dat dealers actief gaanpushen, dat wil zeggen zoeken naar nieuwe klanten of proberen meer te verkopen aanbestaande klanten.Stabiele patronen van sociale controle (5) verkleinen de kans opdrugsconcentraties. Omgekeerd bemoeilijkt sociale desorganisatie bewonersactivisme bijopkomende drugsproblemen. Als bewoners niet of weinig klagen over overlast encriminaliteit laat de overheid eerder ruimte bestaan voor dealers en verslaafden. Een hogemutatiegraad (veel verhuizingen), pluriformiteit, overbewoning en het wegvallen vanzogenoemde primaire functies (onder andere middenstand, horeca, onderwijsinstellingen)tasten de sociale cohesie aan. Het doet afbreuk aan het sociale verkeer (minder ‘nette’ogen op straat) en het kan er, nog een stap verder, toe leiden dat een categorie bewonerszich terugtrekt uit het sociale leven: ze kunnen of willen dan niets meer voor de buurtbetekenen.3 In delen van Noord-Brabant en Limburg was de zogenoemde botersmokkel uit de jaren vijftig in sommigekringen bijvoorbeeld de opmaat voor de hedendaagse grensoverschrijdende drugshandel.6